DE BEAUJOLAIS LAAT VAN ZICH HOREN!
Ook ik wil meer schwung geven aan deze regio!
Op doorreis naar mijn vakantiebestemming ‘Grimaud’(Var) in het zonnige zuiden van Frankrijk, vond ik een tussenstop in de Beaujolais wel eens de moeite om enkele dagen te genieten van het mooie landschap, de pittoreske dorpjes, maar ook van de heerlijke verfrissende, prijsvriendelijke wijnen. Niet alleen een upgrade van mijn wijn- en streekkennis, maar vooral een nieuwsgierigheid naar de evolutie, marketing en nieuwsjes op culinair wijnvlak.
Even in het kort onze wijnkennis opfrissen.
Deze regio strekt zich uit van Leynes, ten zuiden van Mâcon tot in L’ Arbresle op enkele kilometers van de culinaire grootstad Lyon. Dit gebied levert meer verscheidenheid aan wijnen en ondergrond dan dat je op het eerste gezicht zou denken. Hetzelfde druivenras ‘gamay noir à jus blanc’ is voor rood en rosé de absolute heerser in de appellatielijst. Momenteel merkt men ook een behoorlijke aanplant van pinot noir als tweede rode variëteit.
Chardonnay neemt het dan op voor de witte wijnen. De wijnen van de beaujolais worden gecommercialiseerd onder AOC, waarvan tien ‘crus’ (in de Beaujolais wordt een ‘cru’ als een gemeentelijke appellatie aangezien).
Van N naar Z: SAINT-AMOUR, JULIENAS, CHÉNAS, MOULIN-A-VENT, FLEURIE, CHIROUBLES, MORGON, RÉGNIÉ, BROUILLY en CÔTE DE BROUILLY.
De meeste wijnen uit het gebied worden gemaakt volgens de methode die ‘vinification beaujolaise’ wordt genoemd. Kort samengevat: handmatige oogst, volledige trossen in de ‘cuve’. Op de bodem van de gistkuip is het druivensap vrij van koolzuurgas. In het midden weken de trossen in het sap. De anthocyanen (kleurstoffen), de tannine, de aroma’s in wording, worden aan het sap afgegeven. In het bovenste gedeelte vertoeven de trossen in een anaëroob (zonder zuurstof) milieu bestaande uit koolzuurgas. Binnen in de bessen start een intracellulaire gisting. Door dit gebruik van deze typische methode voor de meeste beaujolaiswijnen (volledige trossen en onder koolzuurgas) krijg je complexe gistingsprocessen die resulteren in heel fruitige wijnen.
Laten we vooral eerst eens de appellatielijst van de ‘crus’ (opsomming van de twaalf persoonlijkheden volgens ‘Office de Tourisme Beaujolais’) bekijken. We nemen de belangrijkste kenmerken onder de loep:
SAINT-AMOUR (304 ha).
De wijnstokken van deze ‘vintage’ bevinden zich in het departement Saône-et-Loire. Elk jaar wordt er een ‘cuvée Saint-Valentin’ gemaakt, waardoor 14 februari een goed moment is om deze rode wijn te proeven.
Geografische ligging: in het noorden van Beaujolais, in het departement Saône-et- Loire.
Bodemgesteldheid: graniet, leisteen en keien.
Opmerkingen: fijne, delicate en aromatische wijn.
ONTDEKKING: DOMAINE DE LA PIROLETTE 2022 (20 euro).
JULIÉNAS (554 ha).
Gelegen in vier gemeenten (departementen Rhône en Saône-et-Loire). Typische specialiteiten uit de streek, dicht bij de zijdestad Lyon: Le tablier de sapeur (vette darm), La jambe de bois (stoofpotje met rundspoot), Quenelles (vleesballetjes), Cervelle de canut (platte kaas met sjalot, room, olie en witte wijn, enz.).
Geografische ligging: ten zuidwesten van Saint-Amour.
Bodemgesteldheid: diepere bodem met meer klei dan de andere ‘crus’.
Opmerking: structuurvolle en fruitige wijn, kan enkele jaren bewaren.
ONTDEKKING: CAVE JULIÉNAS CHAINTRÉ – Terre d’Eden 2022 (11 euro).
CHÉNAS (227 ha).
Het is de kleinste appellatie van de Beaujolais. Oude eikenplantages, destijds gekapt door de Gallo-Romeinen en vervolgens door kloosterorden, maakten plaats voor aanplant voor wijnstokken.
Geografische ligging: ten zuiden van de twee voorgaande AOP, grenzend aan Moulin-à-Vent.
Bodemgesteldheid: graniet.
Opmerking: de wijnen verschillen erg naargelang de bodemstructuur. Een gedeelte van de wijnen uit de gemeente genieten van de AOC Moulin-à-Vent.
Referentie: Cave Château de Chénas – Coeur de Granit 2022 (9,90 euro).
MOULIN-À-VENT (642 ha).
Vanaf een hoogte van 278 m, omgeven door een decor van wijngaarden, onder toezicht van een geklasseerde molen. Dit historisch monument is de trots van de appellatie.
Geografische ligging: in de departementen Rhône en Saône-et-Loire.
Bodemgesteldheid: granietbodem rijk aan mangaan.
Opmerking: krachtige en genereuze wijn die goed kan ouderen (5 tot 10 jaar en zelfs meer!).
ONTDEKKING: CHÂTEAU DU MOULIN-Á-VENT – Couvent des Thorins 2021 (17 euro).
FLEURIE (810 ha).
De appellatie dankt zijn naam aan de Romeinse legionair Fleurus. Wordt gedomineerd door de Madonnaheuvel en door de kapel.
Geografische ligging: ten zuidwesten van Moulin-à-Vent.
Bodemgesteldheid: grote granietkristallen.
Opmerking: lichte en fruitige wijnen.
Referentie: Domaine des Marrans – Les Marrans 2021 (16,80 euro).
CHIROUBLES (314 ha).
De wijnstokken nestelen zich op hellingen, gerangschikt in een cirkel. Hier vinden we de hoogste percelen (450 meter), gesteund door de ‘Monts du Beaujolais’.
Geografische ligging: ten zuidwesten van Fleurie.
Bodemgesteldheid: granieten dalkom (*1).
Opmerking: fijne en elegante wijn. Geboortedorp van Victor Pulliat (1827-1897). Deze ampelograaf wordt beschouwd als de redder van de Europese wijngaarden na de invasie van de phylloxera (druifluis). Hij dankt zijn reputatie aan zijn studie van de wijnstokken en de heropbouw van de wijngaarden (enten op Amerikaanse onderstokken).
Referentie: Domaine de Petit Puits 2022 (18 euro).
MORGON (1127 ha).
Een cru met diverse bodems, wordt gedomineerd door de Mont du Py. Daar gaan we op zoek naar de eeuwenoude eik die ‘La Côte du Py’ bekroont. Een heel prestigieuze appellatie.
Geografische ligging: ten zuiden van Chiroubles.
Bodemgesteldheid: verpulverde, uiteengevallen leisteenrotsen met pyriet en ijzeroxide.
Opmerking: genereuze en vlezige wijn met de smaak van het ‘terroir’.
ONTDEKKING: DOMEINE LAURENT GAUTHIER, Côte du Py 2022 (15,50 euro).
RÉGNIÉ (550 ha).
Het dorp Régnié valt op door zijn kerk met twee klokkentorens, gebouwd in 1867 volgens de plannen van architect Pierre Bossan (1814-1888), die de basiliek Notre-Dame de Fourvière in Lyon creëerde.
Geografische ligging: tussen Belleville en Beaujeu ten zuidwesten van Morgon.
Bodemgesteldheid: roze graniet, rijk aan mineralen.
Opmerking: soepele, krachtige en aromatische wijn.
Referentie: Caveau du Cru Régnié (onder de 20 euro).
CÔTE DE BROUILLY (323 ha).
Wordt gedomineerd door de kapel Notre Dame aux Raisins. Rabelais, arts en schrijver (1494-1553), zei dat Mont Brouilly werd gevormd door boeman Gargantua. Gargantua en zoon Pantagruel waren twee beroemde reuzen (wereldliteratuur) die groot, sterk, dapper, intelligent en progressief waren. Zij waren dol op de goede dingen des levens.
Geografische ligging: op de heuvel.
Bodemgesteldheid: graniet en leisteen met de beroemde groenblauwe stenen.
Opmerking: rasechte wijn, moet een beetje rijpen om zich helemaal te ontplooien.
Referentie: Domaine Jean-Marc Laforest 2022 (13, 95 euro).
BROUILLY (1263 ha).
Wijn die zeer populair is in de Parijse bistro’s. Meest zuidelijk gelegen regio.
Geografische ligging: op een heuvel met dezelfde naam.
Bodemgesteldheid: graniet en leisteen
Opmerking: fruitige wijn met een mooie structuur.
Referentie: Château de la Terrière 2022 (9,50 euro).
BEAUJOLAIS-VILLAGES (4209 ha).
De appellatie, die 38 dorpen omvat, is de eerste Franse appellatie met het woord ‘dorpen’ in haar naam. Daar zijn ook de beaujolais villages nouveau, beaujolais villages rosé en de witte beaujolais zeer in trek.
BEAUJOLAIS (5398 ha).
Het is zoals een Toscaans landschap in Frankrijk, uitvergroot door gouden stenen (pierres dorées). Beaujolais nouveau, beaujolais wit, rood en rosé zijn daar verkrijgbaar. Feestwijnen bij uitstek en dan nog alle onder de prijs van 20 euro.
In een ‘Chambre et Table d’Hôtes’, zou ik mijn kort verblijf boeken. Een ideale plaats voor de verkenning van de hier beschreven beaujolaiswijnen.
Als uitvalbasis koos ik voor ‘Domaine Des Aloets’ (Rue Pierre Poitrasson) in het pittoreske dorpje Noiré, ongeveer een 25 km van de afslag van de snelweg in Villefranche-sur-Saône. Een aanrader qua accommodatie en gastvrijheid. Ik kon daar proeven van de plaatselijke specialiteiten, met zorg en fierheid klaargemaakt door de gastvrouw (*2). Op haar advies belandde ik bij wijnboer Dominique Guillard (Viticulteur-Récoltant te Oingt – tel: 04.74.71.11.74 ) voor een uitgebreide degustatie. Mijn voorkeur viel op een rosé ‘pink tower’ 2023 (7 euro), een rode beaujolais 2023, ‘vieilles vignes’ (9 euro) en een bijzondere lekkere ‘cuvée Alexandre 2022’ (14 euro). Deze laatste werd gebotteld ter nagedachtenis van de overgrootvader en stichter van het wijnhuis. Dominique kon niet nalaten mij te vertellen dat zijn overgrootvader tevens burgervader was van het dorpje Oingt.
Deze uitzonderlijk gemaakte jaargang 2022 beïnvloedde mijn koopgedrag. Het klein familiebedrijf van 10 hectare streeft naar traditie en respect voor de natuur. Het biedt authentieke, vrij goedkope kwaliteitswijnen aan op basis van de gamaydruif.
Het oude middeleeuwse dorpje Oingt is geclassificeerd als een van de mooiste dorpen van Frankrijk. Een streling voor het oog!
Maar hoe zit het nu met de jaargang 2022? + Een wist-je-datje!
Het jaar 2022 vertegenwoordigt een totaal succes in de regio, maar we moeten vooral het succes benadrukken van de ‘appellations’ beaujolais villages Fleurie en Juliénas, bekend voor hun genereuze stijlen. De wijnbouwers hebben er het beste van gemaakt door hun jaargang een sterke persoonlijkheid te geven. Het dorp Latignie valt al jaar na jaar op door wijnen met dieptegang. Het overheidsinstituut INAO (‘Institut National des Appellations d’Origine’) onderzoekt momenteel de mogelijkheid om het dorp aan de lijst van de twaalf ‘Appellations Beaujolais’ toe te voegen. Nummer dertien moet hier zeker aangezien worden als een geluksgetal (*3).
Nog een slimme marketingtruck in het vooruitzicht?
Om zijn honderdjarig bestaan te vieren, bereidt de ‘appellation Moulin-à-Vent’ zich voor op het schrijven van een nieuw hoofdstuk in haar geschiedenis. Hoe? Door een hiërarchiespel te spelen en te streven naar de vermelding ‘Premier Cru’ (cf. Lieux-Dits in Bourgogne). Omdat de eerste appellatie in de Beaujolais werd erkend sinds 1924, zelfs vóór het bestaan van de regionale AOC, wil Moulin-à-Vent opnieuw vooroplopen en een nieuwe trend scheppen. Door de trage administratieve aanpak van het soevereine orgaan van de Franse wijnindustrie (INAO) zal dit zeker enkele jaren van gepalaver worden? Ik volg het voor jullie op!
Hoe zit het met de wijnoogst 2023?
Persberichten spreken van een mooi oogstjaar 2023. Uitgesproken fruitig, knapperige schil, zaden met een nootachtige smaak en vruchtvlees dat smelt in de mond. “Geweldige wijnen zullen er worden gemaakt van rijpe, gezonde druiven”.
Wijnanalisten zijn meer gereserveerd en plaatsen hier en daar een kanttekening: “Het oogstjaar 2023 zal niet het wijnjaar van de eeuw zijn. Het is goed, zelfs heel goed voor de wijnbouwers en hun 2023 biedt prachtige kleuren en een smaakvolle fruitigheid”. De kanttekeningen hebben betrekking op de kwaliteit (heterogene factoren, van klimatologische tot economische) en op kwantiteit (lagere opbrengsten) door hagel in het noorden en droogte in het zuiden. De hoge zomertemperaturen zorgden voor een snelle oogst. De 2023 krijgt hierdoor iets meer gewicht en vertoont in ieder geval in vergelijking met bijvoorbeeld 2021 meer finesse en is beter gebalanceerd. Ondanks een lagere opbrengst blijft 2020 in kwalitatief opzicht een droomjaar. In grote lijnen is 2023 toch vergelijkbaar met 2022.
Jaargang 2024 komt eraan!
We kijken al uit naar de eerste donderdag van de maand november 2024. Wat zullen de recensies zijn bij de opening van dit nieuwe wijnjaar voor de primeurwijnen?
Vadertje natuur heeft hier het laatste woord!
(*1) dalkom: (aardrijkskunde) een kom in een dal.
(*2) LA RECETTE DU SAUCISSON (mij doorgegeven door de gastvrouw).
Saucisson à cuire (100% porc, mélange de gras et de maigre, vin rouge et épices)
½ bt. de vin rouge, 1 grosse poignée de gêne (restant de grappe aprés pressurage). Faire cuire le saucisson 30 à 40 minutes selon grosseur dans le vin et le gêne.
Pour la sauce au vin rouge
Faire revenir 2 échalotes dans un peu de beurre. Déglacer avec 4 verres de vin rouge. Délayer la farine ou la maïzena avec un peu d’eau
froide et ajouter à la sauce pour la lier une fois celle-ci bien chaude. Tout est prêt!
(*3) mijn geboortedatum, zie onderaan
Bronnen:
- Opzoekingswerk in mijn cursussen en de recentste documentatie over Franse wijnen.
- Gesprekken ter plaatse met colleg.a’s uit de perswereld, wijnbouwers, wijnanalisten en inkopers.
- Bezoek wijnbeurzen.
- Dienst toerisme Beaujolais.
Georges De Smaele,
Wine Writer/Journalist
Lezingen/Voordrachten/Reisbegeleider.
Artikel maand augustus 2024
