Moederteit
OVER DE METAMORFOSE VAN ZWANGERSCHAP, GEBOORTE EN MOEDERSCHAP
auteur: Lucy Jones
non-fictie
uitgeverij Nieuwezijds 2024
ISBN 978 90 5712 599 7
NUR 860
beoordeeld door Gerda Sterk
moederteit (de, g.mv.) verschijnsel dat vrouwen die een kind baren allerlei veranderingen ondergaan waardoor ze tot moeder transformeren; matrescentie
Jones maakt al in haar inleiding duidelijk dat moeder worden en moeder zijn voor de vrouw diepe, blijvende, fysieke en psychische veranderingen inhouden (evenals in bv. de puberteit), waarmee de maatschappij nauwelijks rekening houdt. Het gevolg daarvan is dat moeders niet de aandacht krijgen die ze nodig hebben, met (postnatale) depressies tot gevolg.
Lucy Jones beschrijft die periode van zwangerschap, geboorte en moederschap in haar eigen leven en ondervraagt ook vele andere moeders. Het wordt duidelijk dat de westerse maatschappij niet alleen de impact van matrescentie op het leven van een vrouw onderschat, maar al vele generaties lang deze ingrijpende veranderingen enkel door een roze bril bekijkt: de vrouw moet gelukkig zijn met het kind, ze moet vreugdevol het ouderschap aanvaarden en ze moet zichzelf wegcijferen. Nergens hoor je of lees je over misselijkheid van de aanstaande moeder, de - bijna - ondraaglijke pijn die de geboorte met zich meebrengt of de honderden slapeloze nachten die een huilende baby veroorzaakt, het opgeven van werk, de sociale isolatie en het verlies van je jonge lichaam. De moeder krijgt de schuld als er iets misgaat en omdat ze onervaren is, zal er iets misgaan en zadelt ze zichzelf op met schuldgevoelens voor de rest van haar leven. Jones heeft eindeloos veel literatuur geraadpleegd over zwangerschap, borstvoeding, het juiste dieet, hoe omgaan met de baby. Ze rolt door de geschiedenis en vindt overal andere interpretaties, maar ze leest zowat overal dat ze fout bezig is/was. Zelden krijgt de moeder de aandacht die ze verdient, zodat die eenzaam worstelt met het enorme probleem: hoe houd ik mijn kind in leven op de beste manier?! Jones illustreert haar (meestal gerechtvaardigde) woede met wetenschappelijk onderzoek op biologisch, antropologisch en sociologisch vlak. Wat het psychische betreft, valt de naam "Freud" regelmatig, waaruit blijkt dat diens opvattingen voor haar waarachtig zijn. Wat me nog meer treft is het verhaal van haar eigen levenslange psychische aandoeningen, wat de hoofdzaak in het boek, nl. haar talloze negatieve matrescentie-ervaringen, heel wat minder algemeen maakt. Vandaar dat het boek van mij geen vijf sterren krijgt. Het verdient er zeker vier, want eindelijk wordt de roze zeepbel van de 'moederteit' doorprikt en is er aandacht voor de monumentale verschuivingen die het moederschap met zich meebrengt. Vele lezeressen/moeders hebben zich in dit verhaal herkend, getuige de talloze reacties. Moederschap is niet zo vanzelfsprekend als we graag denken: er is meer aandacht, respect en opvang nodig.
De lijst boeken in Noten, evenals de Index zijn bladzijden lang.
In het boek gebruikt de vertaling uitsluitend 'matrescentie'.
