De Lieve, “tscoenste juweel dat de stede” heeft is de titel van een lijvig boek over de “Gentsche Lieve”, een uitgave van de tijdelijke vereniging De Gentsche Lieve en reeds aan een derde en bijgewerkte druk toe.
Uit weg en toegang naar Noordzee
Gent, gelegen aan de samen vloeiing van Schelde en Leie, de middeleeuwste industriestad van Vlaanderen bij uitstek en de grootste stad na Parijs aan deze kant van de Alpen zocht een vrije en rechtstreekse verbinding naar de zee. Een kanaal aanleggen was de oplossing maar dit was in die tijd niet zo evident.
Feit is dat de graafwerken, volgens sommige bronnen reeds in 1228, definitief van start gingen in 1251.
Het was gravin Margareta van Constantinopel die de toestemming gaf voor een kanaal aan te leggen tussen Gent en naar de haven van Damme om van daar uit het Zwin en de open zee te bereiken.
Plannen worden waterweg
Het graven van het 45 kilometer lange kanaal duurde 18 jaar en we schrijven 1269 als het Lieve kanaal in gebruik kon genomen worden.
Van dan af konden de platbodems van max 4,5m lang en 2,5m breed met een diepgang van ongeveer 90cm het transport verzekeren van Gent naar het Zwin. Het Lieve kanaal werd afgezoomd met een aarden pad en trekweg om de bootjes vooruit te krijgen, te trekken.
Tussen Gent en Brugge waren er een dertigtal bruggetjes over de Lieve met meestal aan daaraan herbergen gelegen om de boortrekkers rust te gunnen en te voorzien van eten en drinken. Regelmatig stonden op de waterweg de zogenaamde “rabotten” of een systeem met een sluisfunctie.
De scheepjes werden erover getild of langs gesleept. Maar de tijden veranderen en het reliëf kreeg een ander uitzicht door de natuur elementen, het Zwin verzandde.
Keizer Karel liet daarom een bredere waterloop, de Sassevaart, graven in 1547 en in 1847 kwam er het Schipdonkkanaal.
Dit alles en nog veel meer kan men in het boek “De Lieve” lezen, een gedegen en spannende studie met zeer waardevolle informatie en verlucht met heel wat foto’s en kaarten van toen en nu.
Het boek De Lieve is een uitgave van De tijdelijke Vereniging De Gentsche Lieve.
Jean Buyle
