Highlights voor Winelovers
De drie koplopers in ‘de oude wereld’
Ook een weetje over Belgiëland
Frankrijk
Men verwacht minder oogstvolume voor 2024
Volgens het Franse ministerie voor Landbouw wordt 2024 geen goed oogstjaar. De wijngaarden hadden te kampen met hevige regens, vorst en hagel. 2024 wordt dus geen topjaar qua wijnoogst. Een uitzonderlijk nat voorjaar, late vorst en hagel maakten de meeste wijnranken ziek. De opwarming van de aarde met haar natuurgrillen maakte het leven van de wijnboer zuur. Volgens zakenkrant ‘De Tijd’ verwacht men in alle streken een daling van de oogst. De totale wijnproductie zou tussen 40 miljoen à 43 miljoen hectoliter bedragen, 10 tot 16% minder dan het jaar voordien. Verschillende wijngaarden werden getroffen door bloesemval (bloesems die niet bestoven worden, van de rank vallen en verloren gaan). Misbloei (coulure), verstoring van de bevruchting, was ook zo’n verschijnsel. Dit alles was het gevolg van het koude, natte voorjaar. Periodes van vrieskou, hagel hebben de productie verder aangetast. De jongste jaren is de vraag naar wijn in Frankrijk teruggevallen, waardoor het land een teveel aan wijn produceerde. De overheid trok vorig jaar 160 miljoen uit om de wijnoverschotten om te zetten in alcohol voor de industrie (biobrandstof, alcoholgel…). In vergelijking was 2023 wel een goed jaar. Toen produceerde Frankrijk 48 miljoen hectoliter wijn, vier procent meer dan het jaar voordien en meer zelfs dan topwijnlanden zoals Italië en Spanje.
Een weetje
Côtes-du-Rhône – Laudun wordt de 18e Cru van de Rhônevallei.
Elf jaar na aanvraag heeft Laudun zijn cru-status gekregen en 2024 zal de eerste vintage zijn voor deze nieuwe cru van de Rhônevallei. De eerste wijnen zullen naar verwachting begin 2025 verkrijgbaar zijn. Laudun is sinds 1967 geclassificeerd met een lager niveau binnen de côtes du rhône villages-piramide. Op 11 september van dit jaar kreeg het de promotie tot cru-niveau door het Nationaal Comité van de Franse appellation autoriteit, het ‘institut national de l’origine et de la qualité’ (INAO). De nieuwe AOP (AOC) Laudun zal rode en witte wijnen produceren, maar roséwijnen zullen niet langer zijn toegestaan binnen deze cru-appellationregeling. De gebruikte druivenrassen zijn vergelijkbaar met andere Rhône-appellations. De belangrijkste rode rassen zijn syrah en grenache, met een groot aantal secundaire rassen zoals mourvèdre, carignan, cinsault, counoise en vaccarèse. Witte wijnen moeten grenache blanc en clairette als hoofdras hebben, met andere rassen zoals roussanne, viognier en bourboulenc die ook worden toegestaan. In 2023 was 30% van de productie van Laudun wit, dit volgens de regionale handelsorganisatie ‘Inter Rhône’. Laudun ligt in de zuidelijke Rhône aan de westoever van de rivier de Rhône, in het departement Gard. Het bestaat uit drie gemeenten: Laudun, Saint-Victor-la-Coste en Tresques, die de zijrivier ‘La Tave’ omringen. In 2023 waren er 591 hectare wijngaarden in productie. De bodems zijn bijzonder zanderig, met ook wat rotsachtige kalksteen. De laatste appellatie die werd gepromoveerd tot cru-niveau was Cairanne in 2015.
Voor de decreetfanaten: Château-Grillet, Châteauneuf-du-Pâpe, Saint-Péray, Tavel werden cru in 1936. Crozes-Hermitage, Hermitage in 1937. Cornas in 1938. Condrieu en Côte-Rôtie in 1940. Lirac in 1947. Saint-Joseph in 1956. Gigondas in 1971. Vacqueyras in 1990. Beaumes-de-Venise en Cairanne in 2005. Rasteau in 2010. Vinsobres in 2016 en als nummer achttien Laudun in 2024.
Elzas – voortaan de ideale plek voor de aanplant van pinot noir!
Nu de ideale plek voor de aanplant van pinot noir naar het noorden verschuift, zien we ook in de Elzas het belang van deze druif toenemen. Niet zo gek, want deze druif is bij wijndrinkers bijzonder gegeerd en populair. In 2022 kwamen de eerste twee ‘grands crus’ waarbinnen ook pinot noir op de markt mocht worden gebracht. Een uniek moment, want voordien mocht alleen grand cru worden gemaakt met riesling, pinot gris, gewurztraminer, muscat en in sommige plaatsen met silvaner.
Italië – AI (artificiële intelligentie) helpt wijnbouwers uit Noord-Italië om te gaan met extremer weer!
Boeren moeten door klimaatverandering wendbaar reageren op grillig weer. Wijnbouwfamilie Stelzer roept daarvoor de hulp in van de recentste technologieën en van AI. “Zo weten we wanneer het juiste moment komt om in te grijpen”, beweert deze vernieuwer.
“Wie het land bewerkt, staat in de vuurlinie tegenover de gevolgen van klimaatverandering.” Waar boeren vroeger nog volgens de kalender en op vaste tijdstippen hun land konden bewerken, krijgen ze tegenwoordig op onvoorspelbare momenten te maken met hitte en droogte, of juist met hagelbuien en overstromingen.
Om de druiven enigszins tegen de hagelbuien te beschermen hebben ‘de Stelzers’ de wijnranken met speciale netten ingepakt. Italië, en dan vooral het centrum en het zuiden, kampen met alweer een extreem hete zomer. Ook in Trente, in het uiterste noorden van Italië, is het zeer warm, al is de hitte voor de wijnbouwers niet het grootste probleem. “Is het te droog, dan kunnen we gericht ingrijpen met druppelirrigatie”, zegt vader Antonio. “Vochtige warmte is veel gevaarlijker, want dan kunnen schimmels zeer goed gedijen.” Schimmelgroei vermijden is nog lastiger voor wie zoals ‘de Stelzers’ volledig biologisch produceren. In de biologische wijnbouw zijn chemische bestrijdingsmiddelen verboden, en is enkel het gebruik van koper en zwavel toegestaan. Omdat mei, juni en juli in de regio vochtig waren, heeft men ten opzichte van vorig jaar al 30 procent meer behandelingen uitgevoerd, dat is 10.000 euro aan extra kosten. Maar de plant moet droog zijn om effectief tegen schimmel te worden behandeld. Hoe weten ‘de Stelzers’ wanneer het juiste moment is om op hun domein van tien hectare in te grijpen en zo overbodige behandelingen en onnodige kosten te vermijden? Sinds drie jaar doen ze daarvoor een beroep op een technisch hulpmiddel. ‘De Stelzers’ gebruiken een digitale bladmeter die signaleert wanneer de wijnranken droog zijn, klaar om tegen schimmels te worden ingezet. De bladmeter ziet eruit als een groen, digitaal blad, en geeft meteen aan als het droog is.
Insectenplagen voorspellen
Het meer geavanceerde deel van de applicatie werkt echter met AI, zegt Riccardo De Nadai van xFarm Technologies. “Met behulp van geavanceerde agronomische algoritmes is het mogelijk om schimmelziekten in de gewassen te voorspellen, en dat is maar een voorbeeld.” Het trechterachtige weerstation meet dan weer de temperatuur, de hoeveelheid regen, de windrichting en de windsnelheid. “Zulke meetinstrumenten bestonden al, maar niet in digitale vorm”, zegt De Nadai. “De digitale meetinstrumenten maken het mogelijk om steeds meer kennis te verzamelen. Daardoor kunnen boeren het aantal behandelingen beperken, en zo de kosten besparen en zelfs hun productie verhogen.”
De digitale insectenval, bijvoorbeeld, helpt de boer niet alleen een insect te herkennen, maar maakt op basis van het weer ook een projectie van de insectenpopulatie van de volgende dagen. Artificiële intelligentie kan zo ook insectenplagen voorspellen. Zulke informatie wordt steeds belangrijker, nu de zomers langer duren en de winters alsmaar zachter worden, en insectenpopulaties makkelijker overleven en groeien. Door klimaatverandering krijgen boeren af te rekenen met jaargangen met veel meer regen of zelfs overstromingen, of juist met grote droogte. Kennis van de waterstand is dus cruciaal. Sensoren die de bodemvochtigheid meten, stellen de landbouwer in staat om de irrigatie gericht op die informatie af te stemmen. Waar is de tijd waar men rozen als voorbode van schimmelziekten aanplantte in de wijngaarden?
Bubbelzucht
Het kan niet op met de groei en de populariteit van prosecco. In de laatste vier maanden van 2024 groeide de export van deze bubbel nog maar eens met 11%, naar een waarde van meer dan 500 miljoen euro. Samen met de andere mousserende wijnen van Italië, zoals Franciacorta en Trento DOC, kwam de totaalwaarde uit op zo’n 684 miljoen euro. Daarmee komt het aandeel van de waarde van mousserend op maar liefst een kwart van de Italiaanse export, dat zo’n 2,5 miljard euro bedroeg, een plus van 7%. Een knappe prestatie in een lastige onvoorspelbare economische markt. De dorst naar goedkopere bubbels? Voorlopig althans!
Spanje – de cavacrisis zal zich ook bij ons laten voelen
Freixenet, een van de grootste cavaproducenten ter wereld, moet 80 procent van zijn personeel op tijdelijke werkloosheid zetten door extreme droogte. Ook kleinere wijnhuizen zien af. Het gaat van kwaad naar erger met de productie van cava in Spanje. Voor het derde jaar op rij gooien extreme weersomstandigheden roet in het eten van de wijnbouwer. Wijngaarden in de beroemde cava-regio Penedès in Catalonië – het kloppend hart van de cava-industrie, net ten zuiden van Barcelona – zijn zo uitgedroogd dat de wortels van dertig jaar oude wijnstokken dreigen af te sterven. Verschrompelde rode en groene druiven kwijnen stilletjes weg onder de intense zon. Dat lijkt slecht nieuws voor de bubbelgekke Belgische consument. Ons land verbruikt per inwoner de meeste cava in de hele wereld, ook al ging de verkoop er de voorbije jaren wel wat op achteruit. Freixenet is met een jaarlijkse productie van meer dan 80 miljoen flessen en een jaarlijkse omzet van ruim 1,2 miljard euro een van de grootste producenten van cava ter wereld. Dat alles zal vroeg of laat impact hebben op de cava in onze winkelrekken, bevestigt supermarktketen Colruyt. “De situatie in de cavastreek is zeer precair, de grond is zo droog als poeder. In december en januari is er geen druppel regen gevallen. De gevolgen zijn nu al voelbaar. Sinds vorig jaar is er minder volume beschikbaar en dat zet zich voort in 2024”, legt woordvoerster Silja Decock uit.
Rioja heeft het niet gemakkelijk
Er wordt te veel wijn gemaakt en de prijzen liggen te laag. Mede daarom is er ook veel onenigheid binnen de DOCa (Denominación de Origen Calificade = eliteclassificatie), met groepen producenten die het niet eens zijn met de besluitvorming binnen de Consejo Regulador (toezichtraad belast met de controle van de beschermde oorsprongsbenamingen), zoals de Asociaciõn de Bodegas Familiares de Rioja. Er zijn wijnhuizen die de DOCa helemaal willen verlaten en hun eigen DO nastreven, zoals Viñedos de Atava. Vooral Rioja Alavesa, dat in de Baskische provincie Atava ligt, profileert zich graag los van de rest. Nu heeft de Asociaciõn de Bodegas de Rioja Alavesa, waarbij zo’n 100 producenten zijn aangesloten, een nieuw eigen logo gepresenteerd. Het is vooral een grote A, zonder enige referentie naar Rioja toe. Eigen volk eerst?
België
2023 – grand-cru-jaar voor Belgische wijn?
Voor de oogstresultaten van 2024 is het nog te vroeg, maar vorig jaar heeft de Belgische wijn een grand-cru-jaar achter de rug. De productie steeg naar een record, en ook het aantal wijnboeren en het aantal hectaren steeg. Dat blijkt uit cijfers van de federale overheidsdienst economie. De totale Belgische wijnproductie steeg in 2023 met bijna 13 procent tot meer dan 3,4 miljoen liter. Wallonië was goed voor 1,8 miljoen liter, Vlaanderen voor bijna 1,6 miljoen liter. Vooral de productie van schuimwijnen nam toe, maar ook van witte wijn. Steeds meer landbouwers verbouwen wijn. Ons land telt 290 professionele en amateurwijnboeren, tegenover 259 in 2022. Ook het aantal hectaren met wijnstokken nam toe: van 801 hectare in 2022 naar 891 in 2023.
2024 – Na rampzalige vorst, historisch lage wijnoogst in Limburg
De voorjaarsvorst en de daaropvolgende kwakkelzomer gaven ons dit jaar een historisch lage wijnoogst. Een rondvraag leerde ons dat de wijnbouwers gemiddeld amper 50 procent van een normale oogst opgaven. Sommigen hebben dit jaar zelfs helemaal geen druiven geplukt. De voorgaande jaren werd half september al gestart met de druivenpluk in de Limburgse wijngaarden. Dit jaar greep de pluk in de meeste domeinen pas eind september, begin oktober plaats. De voorjaarsvorst op 23 april was het begin van een heel moeilijk jaar en deze bracht zelfs zware schade toe. Tijdens de bloesemperiode in juni kregen we dan nog koud en nat weer met een slechte vruchtzetting als gevolg. Joyce van Rennes van Wijnkasteel Genoels-Elderen: “We hebben dit jaar een kleine oogst. Ik constateer 50 procent van een normale opbrengst. Over de kwaliteit ben ik vrij optimistisch. De druiven zijn gezond, er hangen mooie trosjes aan de stokken. De druiven voor de stille wijnen werden eind september of begin oktober geplukt. Rode wijn gaan we zeker niet maken.“ Sommige wijnbouwers hebben dit jaar helemaal niet geoogst. Dat is onder meer het geval voor wijndomein Schorpion uit Vliermaal. Ook wijndomein De Caybergh uit Herk-de-Stad plukte geen druiven. Wijndomein Aldeneyck in Maaseik had meer geluk door de matigende invloed van de nabijgelegen Maas die tot hiertoe nooit vorstschade gaf.
Dit alles in de schijnwerpers gezet of zoals in de periodieken genoemd ‘uitgelicht’ door uw ‘winelover’ Georges.
Georges De Smaele, november 2024.
