BLUF JEZELF DOOR HET LEVEN
Over waarheid en andere leugens
auteur Frank Meester
non-fictie
uitgeverij Ten Have 2024
ISBN 978 90 259 1312 0
beoordeeld door Gerda Sterk
XXXX
De titel en de ondertitel verklappen dat de lezer niet weet op welk been hij moet
staan: gaat het nu over liegen of over de waarheid en bestaat de Waarheid eigenlijk
wel?
Frank Meester sleept je mee in een filosofische uiteenzetting over het belang van
liegen en het al dan niet bestaan van de waarheid en komt uit op het leven van het
menselijk dier, een animal rationale. Hij toont aan dat we er beter een "animal
mendax" van zouden maken, een "liegbeest", want je wordt pas echt mens als je je
eerste leugen verkondigd hebt. "Op het moment dat je een leugen vertelt, ben je je
bewust van het feit dat je op een bepaalde manier verschijnt in de ogen van een
ander en dat je die verschijning met woorden kan beïnvloeden".
Eer hij het over allerlei vormen van liegen heeft, maakt hij duidelijk dat er
verschillen bestaan tussen constitutieve en regulatieve leugens: de eerste maken iets
mogelijk, de tweede zorgen dat dingen (goed) lopen. Hebben wij er enig benul van
dat we een "sociaal contract" aangegaan zijn? Zonder dat contract zouden we
nochtans in een oorlog van allen tegen allen leven. Bestaat er zoiets als een
identiteit? Mogen Nederlanders er fier op zijn dat ze afstammen van de Bataven en
de Belgen omdat ze door Caesar Belgae genoemd werden? Of zijn het
ontstaansmythes (leugens, dus) die een of andere politicus op een bepaald moment
goed uitkwamen? En nu we toch over ontstaansmythes bezig zijn: hoe zit dat met het
ontstaan van het heelal?! Maken we onszelf trouwens niets wijs als we denken dat
we unieke wezens zijn, met een rijk bewustzijn? Is het Ik geen illusie?
Een leugentje om bestwil, dat hanteren we allemaal wel eens, we denken dan aan het
goed van een ander. Een smoes verkopen is iets anders. Bluffen kan soms
aangewezen zijn. Hebben beroepsleugenaars altijd kwade intenties? Onder het
hoofdstuk "De waarheid liegen" vinden we bv. hoe de Kerk aflaten verkocht, goed
wetende dat ze bewust onwaarheden aan het verkopen waren.
De auteur geeft overal via sprekende voorbeelden aan wat hij wil uitleggen. Overal
gebruikt hij relativerende humor, want wat hij betoogt lijkt zich herhaaldelijk tegen
te spreken en dus is relativeren aangewezen.
Maar moeten we wel zo eerlijk zijn? Moeten we alles opbiechten of is dat een restant
van het christendom? Zijn alle politici geen acteurs? Als je authenticiteit nastreeft, is
een beetje hypocrisie dan niet wenselijk? Het antwoord op deze vragen staat in het
boek. Als je duidelijke oplossingen verwacht, kom je bedrogen (!) uit, want zo zit het
leven niet in elkaar en het sociaal contact evenmin. Omdat je mee nadenkt met Frank
Meester, leer je in hoofdstuk 10 de 10 lieggeboden naar waarde schatten.
Er werden een paar zwart-wit foto's opgenomen en vooral die van de bedrieglijke
reclame voor sigaretten trof me. De tabaksindustrie bedroog de rokers, hoewel al
sinds de jaren 50 van de vorige eeuw de schadelijke effecten duidelijk waren!
