SPIEGELS VAN ROME
Gids in zeven eeuwig actuele thema's
auteur: Sandrina Bokhorst
non-fictie
uitgeverij Sterck & De Vreese 2024
ISBN 978 94 6471 151 6
NUR 680 I 693
beoordeeld door Gerda Sterk
XXXXX
Dit boek is niet zozeer een reisgids, dan wel een lees- en naslagwerk. We verkennen
de stad Rome aan de hand van zeven thema's of vraagstukken. Die thema's zijn
spiegels waarin we oude facetten ontwaren die van belang zijn voor het heden.
De naam is Caesar, Julius Caesar
Het zesde thema is leiderschap en waar waren er meer leiders met impact te vinden
dan in Rome? Al zijn de omstandigheden veranderd, de drijfveren zijn hetzelfde.
Leiderschap is de actieve component van macht. Kan een slecht persoon een goede
leider zijn? Is goed leiderschap een morele kwaliteit? "In Rome drukt macht zich uit
in steen" en nergens is er een uitgebreidere collectie aan herinneringsstenen dan in
deze stad. Bokhorst neemt je mee langs gebouwen, triomfbogen en standbeelden en
vertelt de verhalen die eraan vast hangen. We kennen allemaal Julius Caesar, maar
wisten we dat deze charismatische man een woordkunstenaar was? Weten we
waarom hij vermoord werd en hoe en door wie zijn moordenaars een voor een
werden uitgeschakeld? We lezen dat Vespasianus een keizer met gezond verstand
was, maar weinigen zullen weten dat hij veel te danken had aan een zekere
Mucianus. Van de oude keizers stappen we over op Victor Emmanuel II, de eerste
koning van Italië. Bokhorst pluist de geschiedschrijving na, ontwart het verschil
tussen het opgesmukte imago van de man en de incompetente luierik die hij in
werkelijkheid was en gaat dan over naar de fascistische leider Mussolini, evenmin
een goed voorbeeld van leiderschap terwille van het volk. Over negen geel omrande
bladzijden verspreid, volgen we haar op een rondleiding in het huidige Rome langs
de overblijfselen van wat ze in dit hoofdstuk besproken heeft.
De eeuwige stad
De zes overige thema's of spiegels bevatten veerkracht, kennis, seks (geslacht en
gender), perspectieven op het colosseum, toerisme en leiderschap volgens vrouwen.
Thema zeven heet: over het einde. De werkwijze blijft dezelfde: op een boeiende
manier vertelt de auteur over de geschiedenis, de mythen, de religies. Ze zet soms de
vele overleveringen naast en tegenover elkaar. Marcus Aurelius staat bekend als
filosoof, maar waarom voerde hij dan voortdurend oorlog? En wat hebben de
onderste stenen van de Passetto in de Engelenburcht (oorspronkelijk het mausoleum
van Hadrianus) te maken met de Gotische aanvoerder Totila in 542? Ze besluit elk
thema met een rondleiding door het huidige Rome waarin we ontmoeten wat we in
de bladzijden daarvoor leerden. Ik ben zeker dat een kenner van Rome nog plaatsen
en toegangen ontdekt die hij of zij niet kende. Als er bv. een standbeeld besproken
wordt, letten we op details: hoe kijkt de keizer, wat draagt hij om zijn schouders, wat
heeft hij aan zijn voeten, wat betekent het dat hij zijn arm licht gebogen houdt,...
De vele foto's zijn niet alledaagse toeristische beelden: op de piazza zie je
buurtbewoners die met elkaar aan het keuvelen zijn. Op de voorgrond van een foto -
met inkijk in het skelet van het Colosseum - zie je een massa toeristen in
winterkledij.
In haar inleiding legt Bokhorst uit hoe je dit omvangrijke boek best leest.
Topografische namen en namen van kerken dragen hun Italiaanse naam, klassieke
monumenten hun Nederlandse. De locaties zijn gemarkeerd in de tekst. Om niet te
verdrinken in jaartallen staan bij alle personen de geboorte- en sterfdatum vermeld,
maar bij koningen en keizers hun regeerperiode. Latijnse termen staan kort in de
lopende tekst uitgelegd en uitgebreider in de verklarende woordenlijst achteraan. Er
staan zelfs QR-codes die verwijzen naar een filmpje of muziekstuk. Via de code in
het thema Toerisme bv., zien we Peck en Hepburn bij de Muil van de Waarheid.
Bokhorst legt uit: "... antieke putdeksel... behoorde ... niet tot de vaste toeristische
plekken van Rome. Dat veranderde na de film...". De bibliografie bevat een
persoonlijke selectie van algemene naslagwerken en per hoofdstuk vind je nog ter
zake doende publicaties. Het boek sluit af met het onmisbare register.
Dit boek is te zwaar om in je handtas of rugzak te steken, het is eerder bedoeld om je
bezoek voor te bereiden, of om thuis te lezen en weg te dromen. Het gehanteerde
Nederlands is voor een keer geen vertaling en ligt dicht bij het Vlaams met
uitdrukkingen als "die een 'damnatio memoriae' aan hun broek kregen" of "wat je
zegt ben je zelf".
Het is in elk geval een schitterend cadeau voor belangstellenden.
Sandrina Bokhorst studeerde geschiedenis in Rotterdam, werkte als
communicatieadviseur, werd ondernemer en startte in 2006 een bedrijf dat Rome-
programma's en rondleidingen aanbiedt.
