Het intense geluk dat een huisdier een mens kan brengen
auteur: Cédric Sapin-Defour
non-fictie
uitgeverij ambo | anthos 2024
ISBN 978 90 263 6752 6
beoordeeld door Gerda Sterk
XXXXX
Is het een verhaal over een hond of een biografie, is het een filosofische benadering van de liefde of een dichterlijke beschouwing over leven en dood? Dit boek is het allemaal en méér!
De dag dat de auteur de Berner sennenpup in zijn leven toelaat, verandert alles: de liefde voor de hond is er onmiddellijk, zijn geluk groeit, maar ook zijn bezorgdheid, o.a. omdat hij weet dat dit ras geen lang leven beschoren is. Als hij het diertje gaat kopen, lijkt het alsof de pup hém uitkiest in plaats van omgekeerd. Hoe en waarom hij de naam "Ubac" bedenkt, lijkt evenmin toevallig: zoals Sapin-Defour het beschrijft is het een avontuur op zich!
Sapin-Defour is een alpinist en schreef al eerder over de band tussen mens en natuur. In dit boek toetst hij deze gedachten aan een voorbeeld: de verstandhouding tussen twee zoogdieren. Hij past zijn dagelijkse wandelingen aan aan de leeftijd van de hond. Hij komt tot de conclusie dat hij zelfs zijn omgang met medemensen laat leiden door Ubac. Heel mooi beschrijft hij hoe hij de knappe Mathilde in zijn leven toelaat en ja, het enthousiasme van Ubac en de duidelijke aantrekkingskracht tussen die twee, zorgen ervoor dat Mathilde en hij tenslotte gaan samenwonen. Vanaf dan is de wij-vorm heel gebruikelijk. De beschrijving van hun gelukkig verliefd leven is zowel realistisch als romantisch.
Omdat ze allebei werken (hij is sportleraar), en Ubac lange tijd alleen moet blijven, groeit de gedachte aan gezelschap voor de Berner sennenhond. Uiteindelijk worden twee honden toegevoegd. De openbloeiende liefde tussen de drie honden en de twee mensen wordt poëtisch beschreven: "mezelf bedekken met hun stekelharen bezorgt mij en de hele dag de mildheid en de energie die nodig zijn om de wereld toe te laten en af te weren"
In het eerste deel van zijn boek beschrijft Cédric hoe de hond in zijn leven komt en wat die daar allemaal verandert. In het tweede en grootste deel komen Mathilde, een labradorteefje en een dochter van Ubac de roedel (zoals hij zijn gezin noemt) vergroten. Hij heeft het dan vooral over de liefde en het geluk, die het samenleven meebrengt. Het derde deel is gewijd aan het afscheid: "aan de dood die het leven zin geeft". Met innig meeleven wordt de ziekte van Ubac beschreven. De twee andere honden vertonen een invoelingsvermogen dat we"menselijk" zouden noemen. De hele roedel heeft tijd nodig om het gemis te verwerken, de mensen wenen tranen met tuiten, maar tenslotte lukt het om de mooie herinneringen te laten primeren op het verdriet.
Doorheen het hele boek maken we kennis met allerlei dierenartsen, die soms letterlijk het leven van Ubac redden.
Het is geen boek dat je tussendoor eventjes uitleest en dat heeft verschillende redenen, waarvan de eerste ongetwijfeld de soms moeilijk toegankelijke stijl van Cédric is. Ik heb verschillende zinnen moeten herlezen om te begrijpen wat hij bedoelt. De tweede reden sluit hierbij aan: het loont altijd de moeite om te herlezen: er is zoveel dat je doet nadenken! Ik geef wat voorbeelden, maar er zijn er tientallen! "Geniet, dat woord dat zo hevig het leven ontkent". Over de liefde: "dat iemand van je houdt is genoeg om je veilig te voelen", "dat liefde die je bagatelliseert tijdloos wordt door het toeval te gebruiken", "Wat is liefhebben nog meer als het niet niet-meer-alleen-zijn is?" Om de tien bladzijden of minder wijdt hij een bedenking aan liefde en geluk: "geluk is een kunst van het kleine". Het zijn belangrijke facetten van een mensenleven, maar een hond lijkt liefde en geluk te verpersoonlijken. Genieten van het hier en het nu, is o.a. wat Ubac aan zijn baas leert. Soms stinkt Ubac naar een hond (zijn geur na de regen), op andere pagina's lezen we hoe twee wezens gewoon van elkaar houden
Bekijkt hij de gedragingen van de dieren vanuit een menselijk standpunt? Natuurlijk, hij kan niet anders. Tegelijkertijd leeft hij zich in in wat er zich afspeelt in het hondenbrein en verbindt dat soms met het menselijk verstand.
Wie hier de hoofdfiguur is, is niet duidelijk en het heeft geen belang. Ik vond op zowat elke pagina een zin die ik wil onthouden. Ik geef u een laatste voorbeeld op p. 83: hij heeft het over wandelen in het gezelschap van een hond: "Het is zelfs niet een kwestie van de tijd doorbrengen, het is zijn in de tijd".
Je hoeft niet van honden te houden om te genieten van het boek. Houden van het leven zoals het is (lees op p. 145 waarom Ubac routine helemaal niet saai vindt!) en erover nadenken, dat is wél nuttig.
De vertalers lijken goed werk gedaan te hebben: ze moesten dikwijls kiezen tussen alledaagse Franse woorden en dichterlijke taal.