Huisje van Majutte - Blankenberge

Beste  vrienden, zoals jullie wel weten (velen toch) heeft onze medewerkster van 'Cultuur in Beeld' (Jacqueline Dumortier) ons prachtige Gent verlaten om in Blankenberge nieuwe oorden te ontdekken. Jacqueline zal nu haar werk verder zetten vanuit Blankenberge en ons regelmatig meenemen naar de Belgische Kust met video's, foto's en verslagen...veel werkgenot collega !!

De verslagen zullen geplaatst onder de noemer 'Regio - Vlaamse Kust"

In 2015 kochten Lena Beernaert en Peter Gadeyne het wellicht oudst bewaarde en  geklasseerde vissershuisje van de Vlaamse Kust. Het huisje van Majutte, een icoon  voor Blankenberge en omstreken, was de laatste 20 jaar niet meer toegankelijk.  

Lena was voorheen werkzaam als bediende bij Stad Blankenberge en Peter  was de laatste 15 jaar Coördinerend directeur voor het Vrij Onderwijs in  Blankenberge en omstreken. Beiden maakten ze een carrièreswitch om zich  volledig in te zetten voor hun nieuw project. Peter mag zichzelf ondertussen ook  kustambassadeur noemen. 

De prachtige locatie werd ingericht als museum-café.  

In de voorbije 5 jaar is het uitgegroeid tot een echte toeristische topper in  Blankenberge en omstreken. De scores op Tripadvisor, Facebook en Google zitten  momenteel op 95% met bijna 1500 reviews. En op Tripadvisor staat Huisje van  Majutte als 1ste attractie van Blankenberge aangegeven en behoort tot de 10  mooiste plaatsen van België. In 2021werden wij de winnaar van de Tripadvisor  Travelers’ Choice Award als toeristische trekpleister. Dankzij deze prijs behoort dit visserhuisje tot de top 10% van attracties wereldwijd. Het project werd ook  beloond met de cultuurprijs van Blankenberge. En in de recente uitgave van de  “Time to momo Belgische kust” (vroeger de 100% reisgidsen) werd Majutte heel  positief als prioritaire activiteit vermeld in de wandeling door onze badstad. 

Meer dan een café! Cultuur met een hapje en een drankje! 

Met zijn pedagogische achtergrond slaagde Peter erin om op een innovatieve en  interactieve manier elke bezoeker onder te dompelen in het boeiend verleden van de  Blankenbergse vissers. Dit project is volledig Privé zonder subsidies of  ondersteuning van Stad Blankenberge. 

Natuurlijk is de gevel van het feeërieke huisje waar ze ooit met 14 woonden op  zichzelf al een parel voor het oog. Binnenin ademt elke kamer en elk object de  nostalgie van weleer. De verdieping mag doorgaan als de gezelligste zolder uit de  omgeving en kan plaats bieden aan bijna 40 personen. Samen met de overdekte en  verwarmde tuin en de woonkamer brengt dat het aantal beschikbare plaatsen op  meer dan 70.

De eerste doelstelling was het mooie huisje na 20 jaar terug open te stellen voor een  breed internationaal publiek. Dit met volledige eerbied voor de authenticiteit. 

• Reeds bij het betreden van de  woning worden de bezoekers  onmiddellijk in 16 mogelijke  talen ontvangen. Ze krijgen aan  de hand van een oude litho  van Blankenberge 1800 uitleg  over het huisje. Dit lag toen op  het strand aan de rand van de  duinen. Dit was natuurlijk nog  vóór de bouw van de zeedijk  met villa’s en later  appartementen.  

• Een overzichtsblad met 30 foto’s van attributen en bijhorende informatieve  tekst is een aanzet om de tuin, de woonkamer, de keuken en de zolder te  gaan verkennen. Zowel jong als oud zijn meteen geboeid en gaan gewapend  met het blad op zoek naar voorwerpen uit het verleden. Zoals de snelzeiker met dames “pispot”, lollepot (houten verwarming onder de rok van de vrouw),  octant, authentiek broodmes met beugel, korrebol, aope vuuste, snotneuze,  eierweegschaaltje en baby in de ladekast, Noorse misthoorn, … Tientallen  uitgestalde attributen werden ondertussen door de bezoekers geschonken  aan het project. (Infobladen ter beschikking in het Nederlands, Frans, Duits en  Engels.) 

Ruim 70 objecten hebben QR-Codes die met de smartphone gescand  kunnen worden. Hierna volgt een uitleg over het voorwerp in 4 talen. (NL,F,D,E) 

• Wanneer ze dan een tafeltje innemen krijgen ze per tafel één of meerdere  iPads ter beschikking waar een automatische PowerPointpresentatie met  historische feiten en foto’s hen terugflitst in de tijd van toen. (iPads ter  beschikking in het Nederlands, Frans, Duits, Engels, Spaans, Italiaans,  Chinees, Russisch en Blankenbergs dialect.) 

Momenteel worden de versies: Pools, Zweeds en Portugees door vrijwilligers gemaakt. 

• In de woonkamer staan 3 antieke eiken  

thematafels waarin lapnamen van  vissers, Blankenbergse woorden en  plaatselijke spreuken gekerfd zijn. Elke  tafel heeft zijn eigen themablad met uitleg  en vertalingen. Dit biedt unieke taferelen  waarin mensen uit de vele streken openlijk een poging ondernemen om ons Blankenbergs dialect onder de knie te  krijgen. Hierdoor ontstaat meteen een onevenaarbare spontane sfeer.  Bij de woordentafel is zelfs een heus gezelschapsspel geïntegreerd. 

• In de keuken zijn de sporen van weleer nog te ontdekken in de authentieke  kook- en rookhaard versierd met Delftse tegels. De pekelput die als koeling  diende voor de stenen pekelpotten waarin pekelharing werd klaargemaakt.  Deze put komt ook voor in het boek “Ontmaskerd” van Pieter Aspe als  moordlocatie. Het “lijk” is er dan ook nog volledig in te bewonderen! 
• Alle consumpties op de gezelligste zolder van Blankenberge worden met  een originele “Monte plats” met scheepskatrollen en koorden naar boven  getrokken. Deze zelfgemaakte lift werd door Peter en zoon Bert gemaakt uit  een oude eiken buffetkast die op zolder gevonden werd. Kinderen kunnen  verkleed als matroos of Laovertje (=jongste aan boord) deze lift zelf  ophalen. (Meestal staat dan toevallig een snoeppot met muizensnoepjes als  beloning klaar!) 
• Op de verdieping staat een bibliotheek met een 20-tal geschiedenisboeken ter beschikking om nog een beter zicht te krijgen op het rijke verleden van  Blankenberge. 
• Peter is achterkleinzoon van kunstschilder-meubelmaker Jules Gadeyne (cfr.Jules Gadeynehelling in Blankenberge).  

Verschillende schilderijen en attributen van Jules  hangen her en der in het huisje. Eén van de mooiste  schilderijen (180cmx140cm) toont de Zeedijk van  Blankenberge in 1900. Dus ook deze geschiedenis  over de Belle epoque kan hier mooi uit de doeken  gedaan worden. De ijzeren pier, oude Casino en  talrijke villa’s prijkten toen nog voor het oog van de  flanerende bourgeoisie. Een miniatuur badkar toont  hoe de dames in badpak buiten de blikken van de  omstaanders in zee geloodst werden.

• Peter werd in 2021 ook dooppeter van de nieuwe Blankenbergse reus Eugenietje (Van Wulpen) Kadet. Vanaf 2022 serveren wij dan ook de  POESTER Eugenietje Kadet. Een drankje van koffie en alcohol dat de vissers  dronken bij hun thuiskomst. 
• Groepen zijn natuurlijk ook welkom! Heel veel vriendengroepen, families,  Okra’s, Femma’s en heemkundige kringen vonden reeds de weg. Peter geeft  buiten op straat aan de hand van een vinylposter van 2m2 uitleg vóór de  groep het huisje betreedt. Indien gewenst worden ze dan op zolder verwend  met een boeiende uiteenzetting over het huisje, het visserverleden,  lapnamen, Jules Gadeyne of dialecten. Hiervoor beschikken wij over een  grote smartboard die vakkundig verstopt zit achter een prachtig schilderij. 
• Voor blinden of slechtzienden wordt moeite gedaan om de mensen zo veel  mogelijk de attributen te laten voelen. Er is ook een 3D huisje ter beschikking  zodat de mensen ons typisch trapgeveltje kunnen ontdekken. 
• De ruimte wordt ook gebruikt door bedrijven of verenigingen voor  vergaderingen of samenkomsten.  
• Verjaardagsfeesten vinden plaats op de gezellige zolder. Er werd onlangs  ook een huwelijksreceptie gehouden. Het unieke kader is trouwens een  gegeerde plaats voor huwelijksfotografen. 
• Het interieur is zeer geschikt om mensen van rusthuizen te ontvangen voor  reminiscentie. Heel veel mensen brengen hun ouders en grootouders van  “leeftijd” mee om even terug in de tijd gekatapulteerd te worden. Of  omgekeerd brengen de grootouders menige kinderen en kleinkinderen mee  om hen nog eens met “de tijd van toen” te laten kennis maken. 
• Elk jaar is de deelname aan Openmonumenten- en Erfgoeddag een vaste  waarde met telkens honderden bezoekers op de teller. 
• Er is een intense samenwerking met “Folkloregroep De Korre” Tijdens de  zomermaanden zitten ze verschillende dagen voor ons huisje. Op andere  momenten beoefenen ze oude ambachten in de woonkamer. 
• Eén van de ambiance sfeermakers is de rustige muziek die gespeeld wordt.  Zeeliederen, Blankenbergse Shanties, kleinkunst en Franse Chansons. Yvonne Leliaert kwam hier af en toe optreden. Nieuw voor 2020 is een  tekstbundel met alle teksten van 140 nostalgische liedjes die kunnen  meegezonden worden. 
• Cultuur met een hapje en een drankje. Een hele resem van typische  drankjes en knabbeltjes genoemd in de visserstaal, maken van het bezoek een onvergetelijke ervaring.

Zo zijn de specialiteiten van het huis: 

o Het groen likeurtje “Stientje Kervel” (50°) dat verwijst naar het plaatselijke kruidenvrouwtje of  heksje Justine Bogaert is enkel in Majutte

te verkrijgen. 

o De “Majutte Trutte” verwenkoffie met alle  heerlijkheden van het huis. 

o Het “potje paté van Pé” met een utseklutse arte  stuten. 

o De Blankenbergse blonde of donkere  Kokketeute, “De schoane vrouwe”. 

o Het huisaperitief “Picon Sterken Dries” 

o De kaas en worst op plank. 

o Poester Eugenietje Kadet 

• Maar waar de mensen het meest over spreken en schrijven in de honderden reviews met de maximale score, is het warme enthousiasme waarop de  mensen verwelkomd worden in een pareltje dat om één of ander wonder de  sloophamers telkens weer wist te ontlopen. (zie Facebook, Tripadvisor en  Google). 

Het innoverende van ons project ligt hem vooral in de  combinatie van een warme ontvangst met de nodige  uitleg om individueel of in groep de rest van het huisje te  verkennen, gecombineerd met de presentatie op de iPad.  Omwille van de heterogene leeftijd van de bezoekers was 

De magie en  schoonheid van een  locatie worden bepaald  door de mensen die er  geweest zijn!

 Bij aanvang voelden wij dat de “oudere”  mensen wat weerstand hadden tegen het bekijken van de presentatie. Waarschijnlijk omwille van een angst voor het onbekende van de techniek. Maar nadat ze  vaststellen dat de PowerPoint volledig automatisch loopt, vragen ze meestal om die  nog een tweede maal te bekijken en durven ze nu en dan al eens naar de volgende  foto te “swipen”. Sowieso gaan ze buiten met een aangenaam gevoel. 

Kindvriendelijk museum (in familieverband) 

• De kinderen vinden dit “peperkoekenhuisje” sowieso al schattig.  • Bij het binnenkomen krijgen ze een zoekblad met 30 attributen verspreid  over het huisje. 
• Ze mogen zelf (verkleed als matroosje of loavertje) de zeilen (=lift) omhoog  trekken. (Waarbij de ouders telkens haastig naar hun fototoestel grijpen.) • Durven ze hun hoofd in de pekelput  met het skelet te steken? Of kijken ze  liever naar het lijk via de spiegel? 
• De PowerPoint geeft hen een visueel  beeld van hoe de mensen vroeger  leefden. 
• Kleurpotloden en kleurplaat van ons huisje zijn beschikbaar. In de kleurplaat  zitten 10 muizen verstopt. 
• 15 kleine (speel)muisjes zitten effectief verstopt in het huisje. De kinderen  vinden het zalig om ze allemaal te zoeken. 
• Onze spreuk: 

Huisje van Majutte. 

Wie het geluk heeft om dit te vinden, 

Laat het nooit meer uit zijn hart. 

Een beetje geschiedenis: 

“Een wonderbaarlijk huisje met zo mogelijk nog wittere muren, nog groenere  vensterluiken, en nog fellere dakpannen dan de bouwseltjes er rond. Ach, zo’n  huisje moest men boetseren, het onder een stolp zetten, en het opsturen naar  tentoonstellingen onder uitdrukkelijk verbod er een schouwgarnituur van te maken.  Het dak glimt als een schoudermanteltje van een kardinaal. En de deur? Zo laag dat  een kat zich moest bukken om binnen te geraken. De vensters hangen in kadertjes  van geglazuurde tegels, met primitieve taferelen van dolfijnen die water spuiten,  purperen molentjes met draaiende wieken, dobberende schepen met roze Klein  Duimpjes erin, en verder de hele gewijde geschiedenis met Petrus die op het water  wil lopen, Jezus die de Samaritaanse vrouw ontmoet, en de vlucht naar Egypte  onder het aureool van een paarse parasol. 

Het huisje heeft zowaar een authentieke topgevel, een mutsje van steen dat het al  meer dan 200 jaar draagt, hoog en fier, ondanks de razernij van de winden. En ik  zweer U dat het niet overhelt op zijn oor, want dat huisje is eerlijk: het krioelt er van  de kleine kinderen, men verdient er zijn brood. Men sjouwt er, men zwoegt er, en die  ouwe bonk daar, die ouwe zeewolf op de dorpel, die gelooide, gedroogde,  gebakken en herbakken oude man, met zijn geweldige vuisten, en zijn  Herculesschouders, knokt en vecht nog elke dag van zijn hondenleven tegen de  storm en tegen de zee...”  

Emile Verhaeren 22 juli 1882 (vertaling: Cis Kennes)  

Hou oud is het huis?  

Sinds het ontstaan van Blankenberge is er op die site altijd bewoning geweest. Je  kan er geen bouwdatum op plakken: het is een ‘gelaagd huis’, een woning die  telkens hersteld en gegroeid is. Oorspronkelijk was het pand kleiner. Om het te  vergroten werd, eeuwen terug, de nok herhaaldelijk verhoogd. De vorm van het dak  en de dakhelling werden in de loop van de tijd minstens vijfmaal veranderd, wat  goed zichtbaar blijft in de resten dakpannen in de muren. Telkens werden het  gebinte en het metselwerk aangepast en werd het huis steviger gestut. Het draagt  de sporen van een bewogen geschiedenis. Blijkbaar overleefde het gebouwtje, na  herstel, de vele stormen, de troebele Spaanse tijd, de plunderingen dor de Geuzen  van 1576, de grote branden van 1405, 1576, 1675 en 1719, en de vele oorlogen en  bezettingen door de Fransen, de Nederlanders, de Oostenrijkers en de Duitsers.  

Het interieur:  

Bij de opknapwerken werd er veel ontdekt over de geschiedenis van de woning. Het  huis heeft een ondiepe fundering, 3 stenen diep in het zand. Het is daardoor  bewaard gebleven: bij elke nieuwe constructie van de gebouwen rondom ‘zet’ het  zicht een beetje, het past zich wat aan maar blijft moedig overeind.Je moet je hoofd  intrekken om door de ‘dubbele koestaldeur’, 2 treden omlaag, binnen te komen. De  straat is immers geleidelijk hoger komen te liggen.  

Vroeger kwam men op de bovenverdieping langs een ladder vanuit de gang. Daar  sliep men en werden netten en zeilen gestapeld. Die ladder werd omstreeks 1850  vervangen door de huidige trap. De opening in de plancher is er nog steeds.  

Je vindt in het huis balken in alle soorten op het strand ‘gejut’ hout: olm, eik, spar...  In de stutten van de balken herken je overal het scheepswerk. Het kinderrijke gezin  sliep op de dakverdieping, tussen de netten.  

De kleinste Majutte werd veilig in de lade van de commodekast te slapen gelegd.  

De muur tussen woonplaats en keuken is 2 stenen dik en was vroeger buitenmuur.  Een boogvenstertje bood uitzicht op de duinen.  

Een grote schoorsteen met Delftse tegels domineert de woonplaats. In die  schoorsteen in een merkwaardige oude inscriptie aangebracht, een spreuk met in  elkaar gestrengelde woorden: “Maeghere Cuecken en Herten Blye”. In de open haard werd in 1860 een kachelschouwtje ingebouwd vooreen Leuvense stoof (of  ‘buzestove’).  

De vloer van de plaats is belegd met kleine roodgebakken tegeltjes.  

In de keuken is er een tweede ‘open haard’, met weer een indrukwekkende intacte  schouw (met binnenin een klein beeldennisje) en een grote schoorsteenmantel.  

In de balken boven de keuken zit er een oude gebruikte plank verwerkt van een  ‘Blankenbergse schuit’: wellicht het enige restant van dat historische  platbodemvaartuig.  

In de keuken is een oude gemetste pekelput, afgesloten met een houten deksel. In  een afgedekte ruimte (buiten op de koer) staat de oude pomp met daaronder een  immense rondgemetste regenput die gedeeld werd met het buurhuis aan de  westkant.  

In de koermuur zit de nis van een oude kapel verwerkt. Het oude beeld, Moeder  Maria met een kind op haar arm, werd in 1965 gestolen. Vroeger kwamen de  vissersvrouwen bij stormweder of nadat een visser op zee ‘gebleven’ was, bidden  en schreien bij dat kapelletje.  

Uit de orale traditie:  

De laarzen van Majutte:Karel, de oude Majutte, heeft ooit, op een koude winternacht  als het vroor dat het kraakte, op het strand het lijk van een verdronken Spaanse  zeeman gevonden. Die man droeg prachtige lederen laarzen. Majutte kon ze niet  uittrekken omdat de laarzen aan zijn benen gevroren waren. Hij sleepte het lijk over  de duin naar zijn huis en legde de man in de open haard te ontdooien.Nadien legde  hij, samen met zijn vrouw, het lijk terug op het strand. De man werd daar ’s  anderendaags gevonden zonder laarzen aan, en Majutte ging met de mooie laarzen,  de fijnste laarzen van ’t Steedje, de zondag trots naar de hoogmis. Men zag de  sleepsporen in het zand, en de zeeman zonder laarzen, en iedereen in de straat  vermoedde natuurlijk wat er gebeurd was. Elk jaar, tot lang na zijn dood, riepen  verklede vissers met carnaval op straat voor zijn raam: “Majutte, gif me lèèzen  were!” 

Video/tekst Jaqueline DUMORTIER

Voor CIB Didier DE WEVER