Gegevens

Geschreven door: Didier (De Wever)

Categorie: Recensies

Gepubliceerd: 29 mei 2025

Hits: 110

PETER SCHMIDT/JEAN PAUL VAN BENDEGEM in dialoog over grote en kleine levensvragen

auteur: Frederique Vanneuville

non-fictie

uitgeverij Otheo Books 2025

ISBN 978 90 8528 775 9

beoordeeld door Gerda Sterk

XXXXX

 

Een katholieke priester en een vrijzinnige filosoof gaan in gesprek met elkaar over de zaken des levens: het bestaan zelf, over het ouder worden, over het fenomeen 'taal', over de klimaatcrisis en over hoop. Een doctor in de Bijbelwetenschappen, Vanneuville, leidt het gesprek en noteert. 

Het resultaat is een heerlijk boekje, dat je doet nadenken over het leven. Schmidt heeft de bijbel aan zijn kant, terwijl Van Bendegem leunt op de evolutietheorie van Darwin. 

WE ZIJN HIER

Het eerste onderwerp waarover ze zich buigen is het bestaan zelf. PS (Paul Smith) vindt in het Matteüsevangelie een antwoord, terwijl JPVB (Jean Paul Van Bendegem) houvast vindt in zijn praktijk als wiskundige. Of het bestaan zin heeft, is een moeilijke vraag waarop beiden antwoorden zoeken bij verschillende bronnen. Onvermijdelijk komen de gesprekspartners uit bij de medemens, bij sociaal zijn, bij eenzaamheid, bij relaties, bij empathie. En hoe zit het bij de andere dieren? Voor JPVB is het duidelijk: "Darwin zag het al", maar ook PS geeft toe: "we kunnen toch niet langer uitgaan van een radicale scheiding tussen de mens en de rest van de natuur?" Bijzonder interessant vond ik het standpunt van JPVB over liefde: "er zijn voor de ander, tot rust komen bij de ander", wat iets anders is dan 'ik mis je'.  Ze zijn het er beiden over eens dat de anbder zowel de hemel als de hel kan zijn. 

KEN JEZELF

De twee zeventigers denken na over de voor- en nadelen van het ouder worden en of wijsheid daarmee samenhangt. JPVB komt er bv. rond voor uit dat hij vanaf zijn 12 jaar stotterde en hoe hij daarmee omging. 

MAAKT TAAL DE WERKELIJKHEID?

Het volgende hoofdstuk behandelt het verschijnsel taal, dat wij als een vanzelfsprekende eigenschap van de mens beschouwen. Dat verandert als je gelezen hebt wat de twee filosofen erover denken. "Schept de taal de werkelijkheid? Dat is de vraag waar ik altijd mee blijf zitten" zegt PS. Ze zijn het met elkaar eens dat een juiste vorm van humor van groot belang is. 

HET KLIMAAT VERANDERT ONZE WERELD

Omdat de klimaatverandering de gehele wereldbevolking aanbelangt, wisselen de twee ook daarover gedachten uit, die zelfs leiden naar het hebben van kinderen of niet voor JPVB.

WAT MOGEN WE HOPEN?

 De laatste gespreksronde gaat over de drie vragen van I. Kant: "wat kan ik kennen, wat moet ik doen, wat mag ik hopen?" Onderdeel daarvan is de vraag: bestaat God? Natuurlijk hebben ze elk daarover hun ideeën, die ze vol respect voor elkaar bespreken.

GOED BOEK

Uitgangspunt van de dialoog kan het eigen leven zijn. Beiden citeren wetenschappers en filosofen en geven op de laatste bladzijden leessuggesties mee. We vinden bij PS bijbelcitaten, die mij op een andere manier naar de heilige boeken deden kijken. Hij spreekt van de mythe van Adam en Eva, het verhaal van de schepping in zeven dagen, borduurt daarop voort, denkende aan de tegenstrijdigheden en aan de levenslessen die erin verborgen zitten en die we soms verkeerd interpreteren. De bedenkingen van JPVB zijn veelal abstracter, meer wiskundig geïnspireerd, zonder dat het voer voor specialisten wordt. 

Dit is het eerste van een reeks boekjes. Ik kijk uit naar het volgende! 

 

Peter Schmidt (1945) doceerde exegese aan het Grootseminarie van Gent. Aan de KU Leuven doceerde hij theologische cultuurgeschiedenis van het christendom. Sinds 2000 is hij lid van de European Academy of Sciences and Arts (Wenen). Professor Schmidt publiceerde talloze boeken en artikels over theologie en over religieuze kunst.

Jean Paul Van Bendegem (1953) is emeritus professor van de Vrije Universiteit Brussel. Nadenken over de filosofie van de wiskunde is zijn levenswerk. Hij is ook de auteur van veelgeprezen boeken als De vrolijke atheïst, Geraas en geruis, een pleidooi voor imperfectie en de bestseller Doordenken over dooddoeners (samen met Ignaas Devisch).

Frederique Vanneuville is doctor in de Bijbelwetenschappen. Ze gaf les, had een staffunctie in de ouderenzorg en werkte als journalist voor Tertio. Liefde voor taal en verhalen, steeds met oog voor mens en maatschappij, vormt de rode draad in haar loopbaan.

Gegevens

Geschreven door: Didier (De Wever)

Categorie: Recensies

Gepubliceerd: 12 mei 2025

Hits: 144

 Belgische wijnbouw – discussiepunten

 

Vooreerst een kort lesje botanica.

Is 2024 een kater voor de Belgische wijnbouw?

Kiezen we voor klassieke of hybride variëteiten?

Assembleren we beide variëteiten en maken er geen punt van?

Zijn hybriden het grote bedrog?

 

De meeste druivenrassen die wij kennen (chardonnay, merlot, grenache, riesling, cabernet sauvignon, …) zijn afkomstig van een moedersoort die Vitis Vinifera heet, maar er zijn andere soorten

uit Europa maar ook uit Azië en Noord-Amerika. Als een druif uit de Vitis Vinifera-soort gekruist wordt met een uit een andere soort, dan spreken we van een hybride druif. Dikwijls komt men ook wel eens de term ‘ ‘interspecifieke druif’ tegen. Ook spreekt men soms van PiWi, afkomstig van het Duitse woord ‘pilzwiderstandsfähig’. Deze variëteiten zijn resistent tegen de meest voorkomende schimmelziekten, vandaar dat ze ook aangeplant staan in wijngebieden waar warmte en vocht - de combinatie dat schimmel veroorzaakt – samen voorkomen. Meteen weten we nu ook waarom we in België vaak hybride druiven tegenkomen zoals johanniter, souvignier gris, rondo, regent, solaris, sirius, … De meeste PiWi’s komen uit Duitsland waar ze onder andere aan het Freiburg instituut ontwikkeld worden.

Deze druiven zijn duurzamer en goed voor het klimaat, want PiWi brengt:

• Gezonde druiven met minder sproeimomenten.
• Minder CO2-uitstoot.
• Hogere biodiversiteit in de wijngaard en meer levensruimte voor planten en dieren.
• Gezondere bodem.
• Minder werk in de wijngaard en meer tijd voor andere wijnwerkzaamheden.
• Kostenbesparing.
• Meer zekerheid bij vrij extreem weer.

 

Hoog tijd om kennis te maken met deze hybriden!  

 

Dat 2024 een kater voor de Belgische wijnbouw was, spreekt voor zich. Een op de vijf Belgische wijnboeren verloor (bijna) zijn volledige oogst. De Belgische wijnproductie daalde in 2024 met 64%, met de grootste klappen voor rode wijn (- 76%) en rosé-mousserende wijn (-78%). Zo’n 20% van de wijnbouwers (*1) verloor zelfs praktisch hun volledige oogst door de slechte weersomstandigheden. Toch zet de groei van de sector door. Zowel het aantal wijnbouwers als het beplante areaal steeg opnieuw met 11%. Woordvoerster van de FOD Economie, Lien Meurisse (*2), beschreef 2024 als volgt: “We werden verwend met uitzonderlijke opbrengsten in 2022 en 2023. Vergelijken we met eerdere jaren dan blijft de opbrengst 2024 laag. Belangrijk om te benadrukken is dat de druiven van uitstekende kwaliteit waren ondanks de beperkte opbrengst. Door het vakmanschap van onze wijnboeren kon men toch een sterke wijn produceren.”

 

Gegevens van de FOD Economie, van de vereniging van de Belgische wijnbouwers en van de vereniging van de Vlaamse sommeliers vertellen ons dat 75 % van de Vlaamse wijnbouwers kiest voor klassieke variëteiten. In Wallonië zijn iets meer wijnbouwers overtuigd door hybride variëteiten. De vraag stelt zich nu: Zijn klassieke variëteiten het absolute walhalla in onze klimaatzone of moeten we ze verbannen en vervangen door hybride soorten? Kunnen we ze misschien mengen?

 

Voorbeelden van hybride variëteiten: johanniter, souvignier gris, solaris, hélios, bronner ….

Voorbeelden van klassieke variëteiten: chardonnay, pinot noir, pinot gris, auxerrois, meunier, pinot blanc, riesling ….

 

Als lid van de vereniging van de Vlaamse sommeliers kreeg ik de gelegenheid op woensdag 19 maart 2025 om 20 Belgische wijnen blind te proeven. Klassiek en hybride of een mengeling werden per duo uitgeschonken met de vraag: Kunnen we de variëteiten herkennen en is de kwaliteit evenwaardig? 

De lat werd zeer hoog gelegd voor de deelnemers aan deze masterclass die het niet altijd eens waren over de vragen: Welk is welk en welke wijn toont de beste kwaliteit?

 

Geproefde wijnen in duo:

 

Domaine du Chapitre, Extra Brut 2019, AOP Crémant de Wallonie (johanniter, bronner, hélios) – 29 euro

Domaine Mont des Anges, Brut Nature 2022, Vin Mousseux Belge (chardonnay, pinot noir) – 32 euro

 

Wijndomein Hoogenhove 2021 Belgische mousserende wijn (chardonnay) – 21,50 euro

Domein Chartreuzenberg, Brut johanniter, Belgische mousserende wijn – 20 euro

 

Wijndomein Petrushoeve 2022 (johanniter) – 13,50 euro

Wijndomein den Eeckhout (pinot blanc) – 2023 – 20 euro

 

Vignoble des Trois Rois 2023 Vin Belge (souvignier gris, solaris, johanniter) – 17,80 euro

Wijndomein Crutzberg  2023 (chardonnay) – 16 euro

 

Wijndomein Vigna-Margaux 2020 – Belgische wijn (pinot gris) – 15,50 euro

Coteaux des Avelennes 2022 (johanniter, bronner, solaris) – 13 euro

 

Vignoble Buisson (chardonnay 2023) Vin Belge – 18 euro

Wijndomein Waes – wit 2023 – Vlaamse Landwijn (solaris, bianca) – 16 euro

 

Wijngoed d’ Hellekapelle – oranjetipje 2023 – Belgische wijn (dornfelder) – 12,5O euro

Wijndomein Mérula – rosé 2023) Vlaamse Landwijn (monarch, johanniter) – 16, 75 euro

 

Woest Winery – noirs de noirs 2022 – Belgische wijn (pinot noir, dornfelder, muscat bleu, cabernet cortis) – 17,50 euro

Wijnfaktorij – Quatre mains 2022 – Belgische Wijn (gamay, zweigelt) - 27 euro

 

Wijndomein Petrushoeve (Pinotin 2022)- Belgische Wijn – 16,50 euro

Wijndomein De Steinberg (pinot noir 2022) Belgische Wijn – 25,(à euro

 

Wijndomein Mira 2023 – Belgische Wijn (95% souvignier gris, johanniter) – 15 euro

Wijndomein Thilesma (pinot auxerrois 2023) – Vlaamse Landwijn – 15 euro

 

We kunnen hier besluiten dat het zelfs voor geoefende proevers moeilijk is om vitis en hybride te onderscheiden of met zekerheid aan te duiden. De hybride variëteit werd door de meerderheid aangeduid als beste. Samengevat, de origine van de variëteit is niet bepalend voor de potentiële kwaliteit.

 

Een heel andere benadering?

Hybriden, het grote bedrog?

 

Laten we even wetenschapster Dr. Pertot, Italiaanse specialiste op dat gebied, haar standpunt bekijken (cf. haar visie op het Forum 2017 ‘BeNeVit’- Wijnbouwadvies België-Nederland-Vitis).

Er worden nog steeds veel onwaarheden verteld over PiWi’s.

Nog steeds worden PiWi’s(*3) voorgesteld als ‘gemakkelijke’ druiven die beter zijn aangepast aan ons Belgisch klimaat. Men zou minder moeten spuiten, maar dat is onwaar. Het probleem is echter dat men er geen echt goede wijn van kan maken, hooguit een ‘aardig wijntje’.

Haar mening en speciale aandacht besteed aan ‘valse meeldauw’.

Haar standpunt is duidelijk: de resistentie van de hybriden (*4) neemt na afloop van tijd af en wanneer men minder spuit tegen valse meeldauw krijgt men last van zwartrot en moet men daartegen weer gaan spuiten. PiWi’s zijn geen oplossing volgens de wetenschapster.

 

Men kan natuurlijk polariseren en de wijnwereld verdelen in voor- en tegenstanders, maar de waarheid ligt zoals gewoonlijk ergens tussenin. In tegenstelling tot het conservatieve, klassieke Frankrijk blijft Duitsland geloven in het ontwikkelen van hybriden voor de wijnbouw. Er is echter een groot nadeel aan de hybriden. Hoewel de druiven goed van smaak zijn, heeft de wijn soms een onaangenaam aroma dat men ‘foxy’ noemt. Kwatongen spreken dan van mottenbollen.

Helaas blijft de kwaliteit van deze druiven te laag voor kwaliteitswijn. De EU heeft dan ook bepaald deze hybriden of interspecifieke rassen zoals ze in de Europese wetteksten worden genoemd, enkel voor ‘Landwijn’ gebruikt mogen worden, maar niet voor kwaliteitswijnen die een wettelijk beschermende herkomstbenaming, zeg maar AOC (AOP) dragen. Dat is het officiële Europese standpunt.

Weetje: Frankrijk volgt toch, maar langzaam – voltis is een hybride die vanaf 2030 in de champagnestreek mag gecultiveerd woeden. Benieuwd naar het resultaat bij deze mengeling van klassiek met hybride?

 

Persoonlijk denk ik dat deze wetteksten vatbaar zijn voor geleidelijke aanpassing, klimaat- en tijdsgebonden. Laat ons nu eens eveneens toe, ongeacht de variëteit, om ook te etiketteren met AOC-AOP(*5), IGT(*5) …!

 

Veel wijnproefplezier als je mee wil experimenteren!

 

(*1) 290 geregistreerde Belgische Wijnbouwers-FOD Economie.

(*2) Lien Meurisse, woordvoersrer bij de FOD Economie.

(*3) PiWi’s: kruisingen van Amerikaanse en Aziatische wilde wijnstokken met Europrse druivenrassen. PilzWiderstandfähige Reben.

(*4) Hybriden: als een druif uit de vitis viniferasoort gekruist wordt met een druif van een andere soort (cf. PiWi’s).

(*5) AOC: Appellation d’Origine Controlée. AOP: Appellation d’Origine Protégée. IGP: Indication Géographique Protégée.

 

Bronnen:

FOD Economie

Vereniging Vlaamse Sommeliers (Masterclass klassiek versus hybride) moderatoren Martin Lebon en José Lemahieu.

Vereniging van Belgische Wijnbouwers.

Wetteksten Europese Unie.

Mijn wijncursussen vinologenopleiding, WSET, …. 

Taaltips: Laatstejaarsstudent journalistiek Alexe Kinsabil.

Georges De Smaele, wijnfluisteraar.

Mei 2025.

 

 

 

  

 

    

Gegevens

Geschreven door: Didier (De Wever)

Categorie: Recensies

Gepubliceerd: 08 mei 2025

Hits: 165

VOOR ALLES KOMT DE DAAD
De broers Rosselli tegen Mussolini
auteur: Luc Rasson
non-fictie
uitgeverij Ertsberg 2025
ISBN 978 94 6498 426 2
ISBN (eboek) 978 94 6498 440 8
NUR 686
beoordeeld door Gerda Sterk
XXXX
9 juni 1937. In een Normandisch kuuroord worden twee Italiaanse broers gruwelijk
vermoord. Luc Rasson duikt in hun geschiedenis: in Italië zijn Carlo en Nello
Rosselli helden, daarbuiten zijn ze zo goed als onbekend.
Antifascisme
Rasson doet al lang onderzoek naar de verhouding tussen literatuur en politiek in de
woelige jaren 30, maar had over de broers nog nooit gehoord. Snel wordt hem
duidelijk dat zij idealisten waren, antifascisten en antistalinisten in het Italië van de
dictator Mussolini, waar een eigen mening verkondigen garant stond voor opsluiting
en/of verbanning. Carlo Rosselli was een man van de daad, zijn broer, Nello, was
een begenadigd historicus. De auteur volgt vooral Carlo's leven en valt van de ene
verbazing in de andere: deze man valt op door zijn openheid, zijn generositeit, zijn
intellectuele scherpte, maar vooral door zijn ongelooflijk daadkrachtig, avontuurlijk
leven. Niet alleen wordt hij voor het gerecht gedaagd, wordt opgesloten in de

gevangenis, wordt daarna verbannen naar Lipari, beraamt ontsnappingen en kan
tenslotte zijn gezin vervoegen in Parijs. Nog is de man van de daad niet van plan
zich neer te leggen bij de groeiende macht van de Staat en de slinkende vrijheid van
de burger. Hij werpt zich vol enthousiasme in de Spaanse burgeroorlog in 1936,
maar staat na bijna zes maanden afwezigheid, doodmoe en terug in Parijs,
"teleurgesteld, maar nog immer strijdvaardig". Hij regelt wapenleveringen voor de
Spaanse republikeinen, laat pamfletten droppen boven Italië en houdt opzwepende
redevoeringen, tot de fatale dag in 1937. Maar wie heeft hem het zwijgen opgelegd?
Mussolini? De anarchisten? De communisten? Rasson wijdt verschillende bladzijden
aan de onopgeloste moorden, wat het boek een beetje het aspect van een
detectiveroman geeft. Rasson heeft " andere plekken (willen) zien die een
belangrijke rol speelden in hun leven" omdat "er zoiets bestaat als een 'genius loci'".
Het interbellum
Het grootse deel van dit boek overdenkt Rasson de woelige en complexe tijd van het
interbellum. Hij wijdt verschillende pagina's aan de denkwereld van Carlo, met
bewijs daarvan in Bijlage 1 en 2, waar we teksten van Carlo Rosselli zelf vinden:
"Mijn afrekening met het marxisme" en de tekst van zijn redevoering: "Vandaag in
Spanje, morgen in Italië". Beide teksten houden nauw verband met het 'socialismo
liberale', een term die uitgelegd wordt doorheen het boek, maar ook apart in
Lexicon, samen met andere termen zoals 'Risorgimento'.
Macht maakt recht
In het negende hoofdstuk zijn gesprekken met Valdo Spini, Ludo Abicht en Mark
Elchardus opgenomen. Van de interessante boekvoorstelling in Antwerpen, herinner
ik mij de bijdrage van Elchardus in verband met het kalme verzet van Nello:
waarschijnlijk zou dat uiteindelijk meer hebben uitgehaald dan de wilde dadendrang
van zijn broer. In een bevrijd Italië hadden ze een belangrijke rol in de nieuwe
regering kunnen spelen, als ze niet vermoord waren!
De zwart-wit foto's illustreren de verhalen. De uitgebreide bibliografie getuigt van
het opzoekingswerk van Rasson. In het Register vinden we belangrijke namen terug.
Relevante lectuur
Het is interessante lectuur voor iedereen die meer wil weten van het woelige
interbellum in Italië, maar zeker ook in Frankrijk, Spanje en eigenlijk in heel Europa.
Nu we dit jaar herdenken (en vieren) dat we 80 jaar geleden een punt gezet hebben
achter W.O.II, is het verstandig om ons te realiseren dat slechts weinige burgers,
zoals de Rosselli's, beseften wat er allemaal leidde naar W.O.II. En voilà, op de
radio wordt juist verteld dat we in gelijkaardige tijden leven!

Gegevens

Geschreven door: Didier (De Wever)

Categorie: Recensies

Gepubliceerd: 05 mei 2025

Hits: 152

La Fontaine
Krekelzangen
Fabels
auteur: Jean de la Fontain
vertaald door Marietje d'Hane-Scheltema
geïllustreerd door Floris Tilanus
uitgeverij Van Oorschot Amsterdam 2025
ISBN: geen
beoordeeld door Gerda Sterk
XXXXX
De naam La Fontaine is synoniem geworden met 'fabels'. Dit boek is een zeer mooie
uitgave met bijna de helft van zijn 240 fabels.
Jean de La Fontaine haalde zijn inspiratie vooral uit de klassieke oudheid bij
schrijvers zoals Aesopus en Phaedrus. De beroemde fabels zijn korte vertellingen in
dichtvorm, met een moraal of een wijze les. Vaak spelen dieren de hoofdrol, zoals in
'De krekel en de mier'. Dit verhaaltje illustreert de werkwijze van de Fransman:
omdat de krekel zich vooral bezighoudt met zingen en daarmee zichzelf en anderen
de hele zomer vermaakt, verwacht zij wel enige hulp als zij in de herfst eten tekort
komt. De mier weigert en vindt dat de krekel een voorraad had moeten aanleggen. Je
kan hier een dubbele les in zien: kunstenaars worden slecht beloond, of 'wie niet
werkt, zal niet eten'.
We kennen allemaal nog een paar fabels met het vermanende einde. De leerkracht
Frans liet ze ons soms van buiten leren. Ken je deze nog?
Maître Corbeau, sur un arbre perché,
Tenait en son bec un fromage.

Maître Renard, par l'odeur alléché
Lui tint à peu près ce langage :...
Meester Raaf zat hoog in een beuk
met een kaasbrok tussen zijn kaken
Meester de Vos, gelokt door de reuk,
wist snel complimentjes te maken: ...
Als je dit fragment leest, snap je wat een kunststukje de vertaling is: niet alleen is het rijm,
maar ook het metrum behouden. Bovendien slaagt D'Hane-Scheltema erin de vlotte
spreektaal weer te geven. Waarom krijgt de raaf de titel "maître" mee? Vond La Fontaine
de fabel van De Krekel en de Mier uit? Wie is Nemesis? Wat bedoelde La Fontaine met
"een heiden"? Een * (asterisk) in de tekst verwijst naar de aantekeningen achteraan, waar
je de antwoorden kan vinden.
In het nawoord lezen we dat La Fontaine bijna geen enkel verhaal zelf bedacht heeft, maar
de fabelliteratuur wel volkomen heeft vernieuwd. "Hij schrijft in dichtvorm, maar het lijkt
meestal op dagelijkse spreektaal; hij rijmt, maar dat lijkt vaak toeval; hij gebruikt vaak
metrum, maar slechts af en toe in een vast schema." Bekijk daarbij de zwart-wit
tekeningen, die soms een dubbel blad beslaan en je begrijpt dat deze uitgave zijn eerder
dure prijs waard is.
De Inhoud vermeldt natuurlijk de titel en de bladzijde, maar ook aan welk van de 12
'boeken' deze fabel ontleend is. Aan het leven en werk van Jean de La Fontaine
(1621 - 1695), wijdt Marietje een lang Nawoord.
Deze derde, sterk vermeerderde druk van april 2025, met zijn stevige harde kaft,
lijkt me een mooi geschenk voor ouders en kinderen.