Gegevens

Geschreven door: Didier (De Wever)

Categorie: Recensies

Gepubliceerd: 12 augustus 2024

Hits: 347

We zijn allen meer dan bewust dat de Bourgogne een regio is die geliefd is bij wijndrinkers over heel de wereld. Het is dan ook een van de duurste wijnen, afgezien van de champagne natuurlijk. In dit werkstukje onderzoek ik of men momenteel kan spreken van een prijsstagnatie, een teruggang naar de prijzen van 2020 of zelfs een prijsdaling? Deze vragen kon ik het best stellen aan de wijnbouwers en wijninkopers zelf tijdens mijn verblijf in de regio. Niet in één dag kregen al mijn vragen een antwoord. Mijn kort verblijf kreeg een noodzakelijke verlenging. Een eerste vluchtige conclusie: een paar klinkende benamingen van domeinen weerstaan echter nog steeds de nationale inflatie in Frankrijk door redelijke prijzen aan te bieden. Ik wilde nog meer over dit economisch aspect weten!

Maar waarom zijn deze wijnen toch zo duur?

Men kent de beroemde regel van vraag en aanbod die in de eerste plaats deze stijging van de prijzen verklaart, zowel voor de gewone regionale percelen als voor de meest verfijnde ‘Grands Crus – Lieux- Dits’(*1). Om je een idee te geven: in 2020 bedroeg de prijs van één hectare wijnstokken geklasseerd als ‘Grand Cru’ ongeveer 7 miljoen euro. Vergeet niet dat de Bourgogne amper 4% beslaat van alle Franse wijngaarden. Men heeft daar een flesproductie per jaar van 200 miljoen. Vergelijk dit even met de Bordeauxstreek waar men spreekt over 650 miljoen flessen per jaar. De universele reputatie van onze te bespreken kleine regio versterkt alleen maar de soms uitzonderlijke ‘zotte’ prijzen die daar worden aangerekend en die zeker niet bestemd zijn voor de portefeuille van de gewone burger. Samen met de champagne zijn bourgognewijnen de best exporterende. Ten slotte heeft goed doordachte marketing sinds de jaren dertig van vorige eeuw grotendeels bijgedragen aan het succes en het dure karakter ervan. Het is verleidelijk voor consumenten om zich te laten beïnvloeden door de klinkende namen. Gevolg: veel van de kleinere ‘appellations’ worden onterecht afgewezen.

Niet alleen chardonnay en pinot noir zijn bourgognecépages!

Meestal wordt er enkel over twee druivenrassen gesproken: pinot noir voor rood en chardonnay voor wit. Niet helemaal correct, er zijn ook zeer mooie ‘appellations’ die andere druivensoorten toestaan dan de twee hierboven genoemd. Aligoté is bijvoorbeeld een van deze onbeminde… Er is zelfs een vereniging van ‘Aligoteurs’(*2) die deze wijnen promoot met als trefwoord ‘rustiek en eenvoud’. Typisch het soort wijn waarmee je voor een betaalbare prijs het werk van grotere landgoederen kunt waarderen. Wanneer een getalenteerde wijnmaker er zijn werk van maakt krijgt aligoté de uitstraling van een geweldige witte wijn. 

Een mooi voorbeeld is de aligoté van Clos des Vignes du Maynes, Aligo-Rythm 2022 (20 euro) – Finesse, elegantie, levendigheid, met prachtige tonen van verse citrusvruchten, licht peperig in de afdronk. Je leest goed, ik heb een aligoté gezien in de kelders van Clos Vougeot die 300 euro koste, de fles uiteraard. Gek, gek, gek!

Denken we ook eens aan de ‘appellation’ Saint-Bris in de regio Auxerre, die de sauvignon blanc een bourgondische soepelheid geeft. 

Domaine Ternynck Saint-Bris 2023, 100% sauvignon blanc verkoopt deze wijn tegen 13 euro de fles. Een Bourgondische sauvignon met buxustonen. De witte vruchten zijn sappig, de kleine zoete ervaring evolueert snel naar een verfrissende afdronk. Zullen we hem eens mengen met cassissiroop? Deze ‘kir’ (*3) zal ons zeker verleiden. 

We kunnen ook kiezen voor een rode Mâconnais, vaak gebaseerd op de gamaydruif. Deze wijn komt heerlijk vlezig over, zonder zwaar te zijn. Ik proefde af en toe een ‘Passe-tout-grains-appellation’ die in de hele regio voorkomt. 

Voor 19 euro de fles - domaine AMI Gaminot 2022. Ik promoot graag deze wijn met Passe-tout-grains-allures. Een mix van gamay, pinot noir, aligoté en chardonnay die vrolijke en levendige wijn van pittig fruit creëert.

Beter een goede crémant dan een ‘slechte’ champagne!

Dit overduidelijke door allen reeds gehoorde cliché bereikt gelukkig het gezond verstand van elke goedgeïnformeerde wijnkenner en terecht! Het bereidings- en vinificatieproces van de Franse crémants is gebaseerd op de tweede gisting op de fles (traditionele methode – vroeger méthode champenoise genoemd). Laten we eerlijk zijn, een prachtige chardonnay uit een bourgondische ‘terroir’ naar keuze (tussen levendige mineraliteit en voedende klei) zal bubbels van extreme finesse geven. Ook zal de prijs het verschil maken, want een gewone champagne kost je minstens zo’n twintig euro, terwijl een uitstekende crémant de Bourgogne vanaf 14 euro te koop is.

Victorine de Chastenay (Crémant de Bourgogne) Extra Brut millésimé 2016 is zo een kanjer voor 14 euro. Wat een prachtige mousse! Licht aroma met fijne bubbels en een boterachtige afdronk. Een balans op hoog niveau.

De juiste plaats voor de juiste prijs? Op zoek van noord naar zuid!

Chablis met zijn mondiale vermaardheid blijft nog steeds een prijs-kwaliteitaantrekkelijkeregio. Vooral de petit chablis, die soms het karakter heeft van een grote chablis met herkenbare spanningen qua mineraliteit. 

Domaine Moreau-Naudet Petit Chablis 2022 voor 21 euro is er zo een. Een wijn gekenmerkt door grote levendigheid. Trillende perentonen en precies de juiste structuur.

Voor 17,50 euro prijs ik Domaine Jean Goulley & Fils Chablis 2022 aan. Deze wijn vertegenwoordigt met elegantie en passie het Chablis-‘terroir’ door zijn levendigheid. Heerlijk met een bijna ronde textuur in de mond voordat hij evolueert naar frisheid vanwege de schil van de citrusvrucht met kimmeridge-(*4) echo’s en mineraliteit. 

-

Laten we ook eens het alter ego van de Auxerrois-regio (Irancy, Epineuil, Tonnerre, Chitry …) bekijken. Daar vind je nog pinot noirwijnen die knapperig, kruidig en sappig zijn tegen belachelijke prijzen. Soms is de pinot noir vergezeld van het ceasardruifje (Irancy). 

Hier refereer ik aan Domaine Ternynck Irancy, Mazelot 2022 voor 22 euro de fles.

Laten we de Hautes-Côtes, Beaune en Nuits niet vergeten. Die wijnen van chardonnay of pinot noir, vaak aangeplant in de buurt van prestigieuze ‘appellations’, zijn zeer toegankelijk qua prijs. 

Domaine Nicolas Hautes-Côtes de Beaune blanc 2021 (16,50 euro). Bloemig, verleidelijk met tonen van boomgaardfruit (peer, appel). Een vleugje vatrijping die een indrukwekkende lengte biedt. Mooi gebalanceerde wijn.

Domaine Emmanuel Giboulot ‘Terres Bourgondes’ 2022 (20,40 euro) – 4 Rue de Seurre 21200 Beaune. Ik val voor deze wijn, daarom geeft ik jullie graag het adres mee. Een tussenstop naar het zuiden die je zeker moet meenemen. Sta me toe dit biodynamisch product te vergelijken met een schitterende edelsteen. Een wijn vol finesse, bloemig met tonen van geranium en gedroogde rozen. Poederig, evoluerend naar aroma’s van kleine bessen en vers rood fruit. Deskundig werk van deze wijnmaker.

Verder naar het zuiden ligt de Côte Chalonnaise, iets minder van prestige door de afwezigheid van ‘grands crus’, maar een regio die zeker onze aandacht verdient. We vinden daar de klinkende namen als Mercurey, Rully, Bouzeron, Givry en Montagny…, wijnen van zeer hoog niveau in wit en rood tegen prijzen die nog betaalbaar zijn. Voor hoelang nog?

Voor 18 euro koopt men al een Givry 2022 van het domein Mouton. Een mooi gestructureerde en heerlijke wijn, diep en fluwelig. Hij kenmerkt zeer rijp vlezig zwart fruit. Komt elegant over door zijn kruidige afdronk, vooral de kruidnagel.

Nog zuidelijker biedt de regio Mâconnais, dankzij zijn royale oppervlakte (meer dan 3700 hectare) wijnen aan tegen lage prijzen, zelfs voor 10 of 15 euro. Men omschrijft deze wijnen als eenvoudig en genereus. Dan nog een klein knipoogje naar de regio Beaujolais waar we nog in bepaalde gebieden witte bourgogne kunnen vinden tegen een lage prijs en als heel lekker kunnen ervaren. 

12 euro, te koop bij Cave de Lugny – Mâcon-Lugny Sainte-Pierre 2022.

Een wijn met een afdronk die licht olieachtig overkomt. In de mond blijft hij gespannen en fris. Een vleugje amandel maakt hem opbouwend mooi.

Een directe prijsanalyse

Als je de middelen en de tijd hebt om deze wijnroute te volgen, is het beter om direct bij de wijnbouwer te gaan winkelen. De prijzen zijn veel lager dan in de gespecialiseerde handel. Het is duidelijk dat hoe meer tussenpersonen er zijn, hoe duurder we kopen. Mijn voorbeeld hierboven van het wijndomein Mouton waar ik voor 18 euro kocht, wordt door wijnhandelaren aangeboden voor ongeveer 30 euro. Ik ben voorzichtig: het is niet aan mij om bepaalde wijnhandelaars af te keuren, integendeel sommige slagen erin perfecte deals te sluiten met wijnboeren en kunnen de klant charmeren met klantvriendelijke prijzen. Zoeken maar! Nog een aanbeveling: als je zelf niet kunt reizen of wachten op een volgende vakantie om wijn aan te kopen, bedenk dan dat de meeste wijnboeren tegenwoordig een eigen website hebben waarop je direct kunt bestellen. Aarzel ook niet om te telefoneren als het domein dat je zoekt geen online- winkel heeft. Koop in kleine hoeveelheid en proef eerst! Wie weet zijn de verzendkosten vanaf een bestelde hoeveelheid aantrekkelijk of zelfs gratis. Nog beter: de wijnmaker heeft misschien een promotiecampagne in jouw streek georganiseerd op een of andere wijnbeurs en kan misschien je bestelling aan zijn vervoer toevoegen. Een andere oplossing om economisch te kopen is contact opnemen met coöperatieve kelders. Vooroordelen van minder kwaliteit moet je vooral loslaten. Sommige coöperatieve kelders bieden prachtige ‘cuvées ’, zeer dicht bij de productie van onafhankelijke wijnboeren. Denken we hier als voorbeeld aan ‘La Chablisienne’ te Chablis en aan de Lugny-kelder(*5) waarvan de wijnen over heel de wereld worden geëxporteerd. Denk daarbij ook eens aan ‘de Vigneron de la Colline Eternelle in Saint-Père-sous Vezelay’, die met hun ambachtelijk werk regelmatig op internationale beurzen in de prijzen vallen.

Cyclusomkering in Bourgogne?

Frédericq Drouhin (gekend familiehuis in Beaune) deed voor ons, wijnschrijvers een opmerkelijke uitspraak: “We verlagen onze prijzen met 15% op het volledige assortiment van jaargang 2022. De belangstelling is groot, er zijn stocks over heel de wereld en onze trouwe klanten houden dit niet meer vol.”  Volgens hem is het imago van Bourgogne anders geworden door de prijsstijgingen in de afgelopen wijnjaren. “We hebben een prachtige jaargang 2022 met volumes. We zullen het moeten verkopen. De context is anders. Jaargang 2023 zal homogener aangezien worden”. 

Nog een verrassende uitleg van de voorzitter van het BIVB(*6). Die voorspelt op zijn beurt een stilte na twintig jaar van stijgende prijzen. Zijn uitleg: “De prijzen van transacties tussen wijnboeren en handelaren vertonen een dalende trend, we zien dit in de regio Chablis”. Hij vertrouwde ons toe dat op de markt de indicatoren rood worden. In november daalde de veiling van ‘Hospices de Beaune’ met ongeveer 15%. Toch op één na de beste jaaromzet in haar geschiedenis.

Bevroren prijzen: sinds de herfst gonst het van de geruchten in de regio. We praten over kelders en pakhuizen, importeurs die de samenwerking met bepaalde leveranciers hebben stopgezet of zelfs toewijzingen hebben ingetrokken. Vertrouwen geschonden?

Andere pretentieuze uitlatingen tegen de importeurs: “Het is te nemen of te laten of als je dit niet accepteert, zal ik je niet verkopen…”. Dit kreeg hij een grote importeur uit Dublin te horen, die met twintig landgoederen handelt. Drie van de twintig liet hij noodgedwongen vallen. Dit is een perfect voorbeeld dat de win-winrelatie dringend moet hersteld worden. Gelukkig zijn er nog geweldige wijnbouwers met wie het menselijk contact nog steeds op de eerste plaats komt. Er is dus opnieuw veel herstelwerk te doen!

Een door mij ondervraagde wijnboer uit de Côte d ’Or, die liever niet in de picture komt, vertelde mij dat 25% van de leveranciers heeft besloten om de prijzen voor 2022 te verlagen met 25%. De meerderheid koos voor prijsstabiliteit. Als dit geen goed teken is voor de wijnliefhebber, die dan ook nog ter plaatse profiteert van de 6% btw-heffing. Wij in België moeten dringend af van de 21% willen onze handelshuizen deftig kunnen concurreren. Toch een harde economische wijnwereld niet? 

(*1) Lieux-Dits: verwijst naar een specifiek benoemd perceel binnen een groter wijngebied.

Voorbeeld: wijngaard Corton, lieu-dit ‘Le Clos des Roi’ (dorp: Aloxe-Corton - Côte de Beaune).

(*2) Aligoteurs: vereniging die aligotéwijnen  van hoge kwaliteit promoot.

(*3) Kir: cocktail gemaakt van aligoté met een scheutje crème de cassis.

(*4) Kimmeridge: fossielondergrond.

(*5) Lugny-kelder: gelegen in de regio Mâcon.

(*6) BIVB: Bureau Interprofessionnel des Vins de Bourgogne – wijnbureau dat 266 handelshuizen, 16 coöperatieve kelders en 3.577 wijndomeinen groepeert. Verdedigt en promoot de belangen. 

Georges De Smaele, wijnschrijver.

Augustus 2024. 

Gegevens

Geschreven door: Didier (De Wever)

Categorie: Recensies

Gepubliceerd: 05 augustus 2024

Hits: 289

De houtduif

auteur: Hay Wijnhoven
non-fictie
uitgeverij Atlas Contact Amsterdam/Antwerpen 2024
ISBN978 90 450 5087 4
Nur 435
beoordeeld door Gerda Sterk
XXXX
Natuurlijk gaat het over de houtduif, maar Wijnhoven beschrijft de vogel in
wat ik eerder cursiefjes zou noemen: het gaat ook over mensen, het is goed
geobserveerd, geschreven in een mooie taal en doorspekt met humor. Extraatje:
de mooie, (wetenschappelijk verantwoorde) eigen tekeningen.
Na lectuur van dit boek kijk ik met heel andere ogen naar de houtduif, die ik vroeger
voornamelijk zag als een grote duif die mijn terras kwam bevuilen. Bovendien spitte
ze regelmatig de grond uit mijn bloembakken en ruimde niks op!
Wijnhoven bestudeert de vogels minuten, uren, dagen lang. Hij vermengt zijn
waarnemingen met wat hij vindt op websites, in boeken en via gesprekken met
collega's. Hij schrikt er niet voor terug een dode houtduif van de grond te rapen en
thuis vakkundig te ontleden, daarover gaat namelijk het eerste "cursiefje". In bijna
elke tekst lezen we hoeveel tijd Wijnhoven aan observatie besteedt. Hij noteert
tijdens zijn wandelingen niet alleen het gedrag van de houtduiven, de reacties van
voorbijgangers op zijn gesnuffel en wat bv. het stadsbestuur van plan is met
aanplantingen. Hij is een entomoloog gespecialiseerd in hooiwagens en dus is het
niet verwonderlijk dat hij tijdens een zoektocht naar veren van duiven, blijft stilstaan
bij de gevolgen van de klimaatverandering op zijn "geliefde spinachtigen". Zijn
onderzoek toont aan dat 90 procent van de 800 hooiwagens die hij in 2021 noteerde,
afkomstig zijn uit zuiderse landen, nieuwkomers dus, die de 33 in Nederland levende
soorten vervoegen en/of verdringen. Een andere tekst gaat over eiken, te beginnen
met de eik voor zijn raam waarin een houtduivenfamilie nestelt. In de meeste
hoofdstukjes duiken nieuwe aspecten van de houtduif op. Ik geef één weetje als
voorbeeld: "Heel kenmerkend voor jonge duiven is dat de veren tussen ogen en
snavelbasis als laatste uitgroeien, ze zouden er maar last van hebben als ze tijdens de

voedersessies hun snavel in de strotten van hun ouders moeten steken."
Merkwaardig is ook zijn uiteenzetting over hoe vleugels werken, hoe en waarom ze
gestapeld zijn . Op zijn pentekeningen staan de termen die hij gebruikte ernaast. In
de hoofdstukken "Vogelvrij I en II" gaat hij uitgebreid in op oude en moderne
wetten in verband met de jacht en het doden van houtduiven in Nederland, in België,
Frankrijk, Italië en in Groot-Brittannië. Op internet is er van alles te koop om
migrerende duiven te lokken en dan af te schieten. Er zijn "tradities die verheerlijkt
worden en mensen gemakkelijk blind kunnen maken voor al het dierenleed dat
ermee gepaard gaat."
Zijn laatste verhaal gaat over wat misschien een voorvader van de houtduif was:
Sapeornis die 112 miljoen jaar geleden in China leefde. Deze oervogel is een
aanleiding om de nieuwste bevindingen te overdenken die geraffineerde
experimenten met duiven uitwijzen: ze zijn helemaal niet zo dom als wij altijd
dachten: hun hersenen verwerken ruimtelijke en visuele problemen razendsnel.
Ook wie niet direct in de houtduif geïnteresseerd is, zal toch met veel genoegen dit
boek lezen, want Wijnhoven presenteert zijn observaties in een prettige stijl. Af en
toe is het poëzie, af en toe grappig, soms wetenschappelijk, nooit saai.
Er is geen index, maar een Verantwoording met daarin "regelmatig geraadpleegde
websites". De boeken staan alfabetisch gerangschikt per hoofdstuk. De bladzijden
verwijzen naar het boek in kwestie.

Gegevens

Geschreven door: Didier (De Wever)

Categorie: Recensies

Gepubliceerd: 05 juli 2024

Hits: 327

DE HANDLANGER

Getrouwd zijn met een seriemoordenaar is dodelijk

auteur Steve Cavanagh

fictie - thriller

uitgeverij Luitingh-Sijthoff 2023

ISBN 978 90 210 3758 5

NUR 332

beoordeeld door Gerda Sterk

XXX

Cavanagh heeft me al zeven keren geboeid als hij Eddie Flynn laat optreden als advocaat, die een jury moet overtuigen van de onschuld van zijn cliënt. In dit boek neemt Flynn het op voor de echtgenote van de Zandman, die veertien mensen vermoordde. Flynn gelooft dat ze niets afwist van de acties van haar man, maar justitie en media verdenken haar er zelfs van zijn handlanger te zijn. Flynn wordt omringd door zijn team: Kate Brooks, partner van zijn firma, de gepensioneerde rechter Ford en de taaie onderzoekster Bloch.  Lake, die jaagt op serial killers, vervoegt het team, maar ze weten niet of ze hem kunnen vertrouwen. 

Naargelang welke naam er boven het hoofdstuk staat, bekijken we de zaak vanuit een andere perspectief. Alle personages komen aan het woord, maar enkel Flynn wordt in de ik-persoon weergegeven. Tot in detail lezen we met hoeveel genoegen de Zandman zijn slachtoffers martelt en doodt.

Cavanagh is een uitstekend schrijver en dus vond ik die passages weerzinwekkend. De nadruk ligt in dit boek niet zozeer op het gebeuren in de rechtszaal. De gebruikelijke relativerende humor ontbreekt nagenoeg helemaal en ook daarom stond dit verhaal me niet zo aan. Nochtans is de auteur weer geweldig in het misleiden van de lezer(es): tot op het einde zit je op het verkeerde spoor. De spanning zit er van het begin in, al kan de auteur die dit keer niet doorheen alle hoofdstukken aanhouden. 

Gegevens

Geschreven door: Didier (De Wever)

Categorie: Recensies

Gepubliceerd: 03 juli 2024

Hits: 308

SPIEGELS VAN ROME
Gids in zeven eeuwig actuele thema's
auteur: Sandrina Bokhorst
non-fictie
uitgeverij Sterck & De Vreese 2024
ISBN 978 94 6471 151 6
NUR 680 I 693
beoordeeld door Gerda Sterk
XXXXX
Dit boek is niet zozeer een reisgids, dan wel een lees- en naslagwerk. We verkennen
de stad Rome aan de hand van zeven thema's of vraagstukken. Die thema's zijn
spiegels waarin we oude facetten ontwaren die van belang zijn voor het heden.
De naam is Caesar, Julius Caesar
Het zesde thema is leiderschap en waar waren er meer leiders met impact te vinden
dan in Rome? Al zijn de omstandigheden veranderd, de drijfveren zijn hetzelfde.
Leiderschap is de actieve component van macht. Kan een slecht persoon een goede
leider zijn? Is goed leiderschap een morele kwaliteit? "In Rome drukt macht zich uit
in steen" en nergens is er een uitgebreidere collectie aan herinneringsstenen dan in
deze stad. Bokhorst neemt je mee langs gebouwen, triomfbogen en standbeelden en

vertelt de verhalen die eraan vast hangen. We kennen allemaal Julius Caesar, maar
wisten we dat deze charismatische man een woordkunstenaar was? Weten we
waarom hij vermoord werd en hoe en door wie zijn moordenaars een voor een
werden uitgeschakeld? We lezen dat Vespasianus een keizer met gezond verstand
was, maar weinigen zullen weten dat hij veel te danken had aan een zekere
Mucianus. Van de oude keizers stappen we over op Victor Emmanuel II, de eerste
koning van Italië. Bokhorst pluist de geschiedschrijving na, ontwart het verschil
tussen het opgesmukte imago van de man en de incompetente luierik die hij in
werkelijkheid was en gaat dan over naar de fascistische leider Mussolini, evenmin
een goed voorbeeld van leiderschap terwille van het volk. Over negen geel omrande
bladzijden verspreid, volgen we haar op een rondleiding in het huidige Rome langs
de overblijfselen van wat ze in dit hoofdstuk besproken heeft.
De eeuwige stad
De zes overige thema's of spiegels bevatten veerkracht, kennis, seks (geslacht en
gender), perspectieven op het colosseum, toerisme en leiderschap volgens vrouwen.
Thema zeven heet: over het einde. De werkwijze blijft dezelfde: op een boeiende
manier vertelt de auteur over de geschiedenis, de mythen, de religies. Ze zet soms de
vele overleveringen naast en tegenover elkaar. Marcus Aurelius staat bekend als
filosoof, maar waarom voerde hij dan voortdurend oorlog? En wat hebben de
onderste stenen van de Passetto in de Engelenburcht (oorspronkelijk het mausoleum
van Hadrianus) te maken met de Gotische aanvoerder Totila in 542? Ze besluit elk
thema met een rondleiding door het huidige Rome waarin we ontmoeten wat we in
de bladzijden daarvoor leerden. Ik ben zeker dat een kenner van Rome nog plaatsen
en toegangen ontdekt die hij of zij niet kende. Als er bv. een standbeeld besproken
wordt, letten we op details: hoe kijkt de keizer, wat draagt hij om zijn schouders, wat
heeft hij aan zijn voeten, wat betekent het dat hij zijn arm licht gebogen houdt,...
De vele foto's zijn niet alledaagse toeristische beelden: op de piazza zie je
buurtbewoners die met elkaar aan het keuvelen zijn. Op de voorgrond van een foto -
met inkijk in het skelet van het Colosseum - zie je een massa toeristen in
winterkledij.
In haar inleiding legt Bokhorst uit hoe je dit omvangrijke boek best leest.
Topografische namen en namen van kerken dragen hun Italiaanse naam, klassieke
monumenten hun Nederlandse. De locaties zijn gemarkeerd in de tekst. Om niet te
verdrinken in jaartallen staan bij alle personen de geboorte- en sterfdatum vermeld,
maar bij koningen en keizers hun regeerperiode. Latijnse termen staan kort in de
lopende tekst uitgelegd en uitgebreider in de verklarende woordenlijst achteraan. Er
staan zelfs QR-codes die verwijzen naar een filmpje of muziekstuk. Via de code in
het thema Toerisme bv., zien we Peck en Hepburn bij de Muil van de Waarheid.
Bokhorst legt uit: "... antieke putdeksel... behoorde ... niet tot de vaste toeristische
plekken van Rome. Dat veranderde na de film...". De bibliografie bevat een
persoonlijke selectie van algemene naslagwerken en per hoofdstuk vind je nog ter
zake doende publicaties. Het boek sluit af met het onmisbare register.
Dit boek is te zwaar om in je handtas of rugzak te steken, het is eerder bedoeld om je
bezoek voor te bereiden, of om thuis te lezen en weg te dromen. Het gehanteerde

Nederlands is voor een keer geen vertaling en ligt dicht bij het Vlaams met
uitdrukkingen als "die een 'damnatio memoriae' aan hun broek kregen" of "wat je
zegt ben je zelf".
Het is in elk geval een schitterend cadeau voor belangstellenden.
Sandrina Bokhorst studeerde geschiedenis in Rotterdam, werkte als

communicatieadviseur, werd ondernemer en startte in 2006 een bedrijf dat Rome-
programma's en rondleidingen aanbiedt.